Chăm sóc sau đặt stent mạch vành: Những lưu ý để bảo vệ tim mạch

Chăm sóc sau đặt stent mạch vành đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi và ngăn ngừa biến chứng, tái hẹp trong stent. Dù stent giúp tái thông động mạch vành, xơ vữa động mạch vẫn tiến triển nếu không kiểm soát tốt. Tuân thủ thuốc, thay đổi lối sống và tái khám định kỳ sẽ giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài.

Xơ vữa động mạch – Nguyên nhân chính gây hẹp mạch vành

Xơ vữa động mạch là bệnh lý xảy ra ở các động mạch lớn và vừa, trong đó có động mạch vành, đặc trưng bởi tình trạng lắng đọng dần các mảng lipid ở thành mạch gây hẹp dần lòng mạch, giảm tưới máu mô ở phía xa. Mảng xơ vữa có thể gây hội chứng động mạch vành cấp như nhồi máu cơ tim khi có tình trạng bất ổn định, nứt vỡ và khởi phát hình thành huyết khối lấp tắc một phần hay hoàn toàn động mạch vành. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh động mạch vành, cũng là yếu tố nguy cơ cần kiểm soát suốt đời.

Kỹ thuật đặt stent mạch vành giúp mở rộng lòng mạch ở đoạn động mạch bị hẹp, tái thông dòng máu. Tuy nhiên, xơ vữa động mạch vẫn có thể tiến triển gây hẹp ở các vị trí khác của động mạch nếu người bệnh không kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, hút thuốc lá… Do đó, sau khi đặt stent mạch vành, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ về thuốc, chế độ ăn uống, sinh hoạt và tái khám định kỳ để tránh tái phát bệnh và các biến chứng nguy hiểm.

Xơ vữa động mạch – Nguyên nhân chính gây hẹp mạch vành

Tuân thủ điều trị nội khoa sau đặt stent mạch vành

Sau khi đặt stent mạch vành, bệnh nhân được chỉ định sử dụng các loại thuốc nhằm ngăn ngừa tái hẹp hoặc hình thành huyết khối, như thuốc chống kết tập tiểu cầu (aspirin, clopidogrel...), thuốc hạ mỡ máu, thuốc điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc các bệnh lý kèm theo (nếu có). Việc tuân thủ điều trị có ý nghĩa cực kỳ quan trọng. Người bệnh không được tự ý ngưng thuốc, kể cả khi thấy triệu chứng thuyên giảm. Tự ý ngưng hoặc giảm liều lượng thuốc có thể gây huyết khối, dẫn đến nhồi máu cơ tim hay đột tử tim.

Chăm sóc tại bệnh viện và sau khi xuất viện

Trong thời gian điều trị tại bệnh viện

Sau can thiệp, người bệnh sẽ được theo dõi chặt chẽ. Trong vòng 24 giờ đầu, người bệnh cần nằm tại giường. Người bệnh cần chú ý không cử động chân có đặt stent (nếu đặt stent vùng đùi); nếu đặt stent vào động mạch quay thì không cử động hoặc chống cổ tay có đặt stent.

Sau khi xuất viện

Sau khi xuất viện, bệnh nhân cần:

• Tái khám đúng lịch hẹn (thường sau khoảng 2 tuần) để bác sĩ đánh giá quá trình hồi phục và điều chỉnh thuốc nếu cần
• Tái khám ngay lập tức nếu có biểu hiện bất thường như đau nặng ngực, khó thở, tim đập nhanh bất thường, chóng mặt…

Chế độ ăn uống cho người bệnh mạch vành

Chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ và hạn chế tiến triển xơ vữa động mạch. Người bệnh nên:

• Ăn uống điều độ, chia thành nhiều bữa nhỏ, không ăn quá no, đặc biệt vào buổi tối để tránh gây áp lực lên tim và hệ tiêu hóa.
• Tránh ăn tối sau 18 giờ, nên dùng các loại sữa hoặc chế phẩm nhẹ vào buổi tối nếu cảm thấy đói.
• Tuyệt đối không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, đồng thời kiểm soát cân nặng nếu đang trong tình trạng thừa cân hoặc béo phì.
• Hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, đặc biệt là mỡ động vật, các món chiên xào, rán nhiều dầu mỡ. Giảm lượng muối tiêu thụ hàng ngày để hạn chế nguy cơ tăng huyết áp.
• Tăng cường chất xơ từ rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt giúp phòng ngừa táo bón và cải thiện chức năng tim mạch.
• Ăn cá ít nhất 2 lần mỗi tuần theo khuyến cáo của Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ, ưu tiên các loại cá giàu omega-3 tốt cho tim như cá hồi, cá thu…

Chế độ ăn uống khoa học giúp kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ và hạn chế tiến triển xơ vữa động mạch 

Vận động và nghỉ ngơi hợp lý giúp cải thiện chức năng tim mạch

Hoạt động thể chất đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tuần hoàn và chức năng tim. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu sau can thiệp, cần tránh hoạt động gắng sức. Người bệnh cần lưu ý:

• Không nên lái xe, đi xa hay quan hệ tình dục trong vòng 2 tuần sau khi đặt stent.
• Tránh các hoạt động gắng sức như mang vác nặng, chơi thể thao cường độ cao trong thời gian đầu.
• Nên đi bộ nhẹ nhàng mỗi ngày, thời gian từ 30-60 phút tùy theo thể trạng.
• Tập yoga hoặc dưỡng sinh giúp thư giãn tinh thần, cải thiện tuần hoàn và giảm căng thẳng.

Lưu ý: Người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tập luyện, đặc biệt nếu có các bệnh lý nền đi kèm.

Sau khi đặt stent mạch vành, bệnh nhân cần duy trì lối sống lành mạnh: ăn uống khoa học, vận động hợp lý, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, và tái khám định kỳ. Tuân thủ điều trị, duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát nguy cơ chính là chìa khóa để bảo vệ trái tim khỏe mạnh và ngăn ngừa tái hẹp trong stent.