7 dấu hiệu thường gặp của đột quỵ và nguyên nhân y khoa

Đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật ở người trưởng thành. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 ca đột quỵ, nhưng chỉ một phần nhỏ được cấp cứu kịp trong “thời gian vàng” – 4,5 đến 6 giờ đầu. Việc nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ có thể giúp cứu sống người bệnh và giảm thiểu di chứng.

Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện 7 dấu hiệu điển hình của đột quỵ – dựa trên các hướng dẫn y khoa và kinh nghiệm điều trị của các bác sĩ tại Bệnh viện Gia An 115.

Đột quỵ là gì?

Đột quỵ xảy ra khi máu không thể cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng cho não, khiến tế bào não bắt đầu chết chỉ sau vài phút.

Có 2 dạng chính:

Đột quỵ thiếu máu cục bộ (Ischemic Stroke)

Chiếm 80–85% trường hợp.
Nguyên nhân: tắc nghẽn mạch máu não do cục máu đông hoặc mảng xơ vữa.

Đột quỵ xuất huyết (Hemorrhagic Stroke)

Chiếm 15–20% trường hợp.
Nguyên nhân: vỡ mạch máu não, thường do tăng huyết áp, phình mạch hoặc chấn thương.

Ngoài ra, cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) có triệu chứng giống đột quỵ nhưng hồi phục hoàn toàn trong vòng 24 giờ. TIA là cảnh báo nguy cơ bị đột quỵ thật sự trong tương lai gần.

Xem thêm: Đột quỵ là gì? Nguyên nhân, Dấu hiệu & Cách phòng ngừa hiệu quả

7 dấu hiệu cảnh báo đột quỵ

Dưới đây là 7 dấu hiệu cảnh báo đột quỵ thường gặp, được giải thích dựa trên cơ chế y khoa, giúp bạn nhận biết sớm và hành động kịp thời.

Dấu hiệu ở mặt – Méo miệng, mất cân xứng

Biểu hiện: Một bên mặt bị xệ xuống, khó cười hoặc cười lệch.

Nguyên nhân y khoa: Đột quỵ làm tổn thương vùng não điều khiển cơ mặt, khiến tín hiệu thần kinh không truyền được tới các cơ.

Lưu ý: Ngay cả khi méo miệng chỉ xuất hiện thoáng qua, vẫn phải đi khám ngay vì có thể là cơn TIA.

Dấu hiệu ở tay, chân – Yếu hoặc tê liệt

Biểu hiện: Yếu hoặc không nhấc được một bên tay/chân, cảm giác tê bì nửa người.

Nguyên nhân y khoa: Do thiếu máu nuôi ở vùng não vận động đối bên với bên cơ thể bị yếu.

Cách kiểm tra nhanh: Yêu cầu bệnh nhân giơ cả hai tay, nếu một tay rơi xuống hoặc không nâng được → nghi ngờ đột quỵ.

Dấu hiệu qua giọng nói – Nói khó, nói ngọng

Biểu hiện: Nói líu lưỡi, khó tìm từ, không hiểu người khác nói gì.

Nguyên nhân y khoa: Vùng Broca (tạo lời nói) hoặc Wernicke (hiểu ngôn ngữ) bị tổn thương.

Lưu ý: Ngay cả khi bệnh nhân vẫn nói được nhưng câu từ lộn xộn cũng cần coi là dấu hiệu nghiêm trọng.

Dấu hiệu qua nhận thức – Rối loạn trí nhớ, lú lẫn, mất định hướng

Biểu hiện: Quên đột ngột sự việc vừa xảy ra, không nhớ mình đang làm gì, mất định hướng về thời gian hoặc địa điểm.

Nguyên nhân y khoa: Đột quỵ ảnh hưởng đến vùng hồi hải mã (hippocampus) và các cấu trúc não liên quan đến lưu trữ/kích hoạt trí nhớ.

Lưu ý: Rối loạn trí nhớ có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc đi kèm các triệu chứng khác, đặc biệt ở người cao tuổi. Nhiều gia đình nhầm đây là “quên tạm thời” hoặc “mệt mỏi”, bỏ lỡ thời gian vàng.

Dấu hiệu ở thần kinh – Mất thăng bằng, chóng mặt

Biểu hiện: Đi loạng choạng, choáng váng, mất phối hợp động tác.

Nguyên nhân y khoa: Tổn thương tiểu não hoặc đường dẫn truyền cảm giác – vận động.

Nguy hiểm: Dễ bị ngã, gây thêm chấn thương.

Dấu hiệu thị lực – Nhìn mờ, mất thị lực đột ngột

Biểu hiện: Mất thị lực một mắt hoặc cả hai, nhìn đôi.

Nguyên nhân y khoa: Ảnh hưởng đến vùng não thị giác hoặc dây thần kinh thị giác.

Lưu ý: Có thể kèm đau đầu dữ dội hoặc chóng mặt.

Dấu hiệu đau – Đau đầu dữ dội, có thể kèm đau thắt ngực

Biểu hiện: Cơn đau đầu đột ngột, dữ dội, khác hẳn đau đầu thông thường; một số trường hợp kèm đau thắt ngực hoặc cảm giác bó chặt ở ngực.

Nguyên nhân y khoa:

Đau đầu: Thường do đột quỵ xuất huyết gây tăng áp lực nội sọ.
Đau thắt ngực: Có thể xuất hiện khi đột quỵ liên quan đến cơn thiếu máu cơ tim cấp hoặc rối loạn nhịp, do tim và não cùng bị ảnh hưởng bởi bệnh mạch máu.

Cảnh báo: Đau đầu kèm đau ngực là tình huống khẩn cấp kép (não + tim) → cần cấp cứu ngay.

Mời bạn xem video: 7 dấu hiệu nhận biết Đột quỵ không nên bỏ qua

Khi nào cần gọi cấp cứu?

Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy gọi 115 hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện gần nhất. Không chờ dấu hiệu tự hết, vì mỗi phút trôi qua là hàng triệu tế bào não mất đi.