Bệnh Chikungunya là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya, lây qua muỗi Aedes, với biểu hiện điển hình là sốt cao và đau khớp dữ dội. Hiểu rõ triệu chứng Chikungunya, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình trước căn bệnh này.

Bệnh Chikungunya là gì?

Bệnh Chikungunya là một bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya gây ra, lây truyền chủ yếu qua muỗi Aedes – loại muỗi cũng truyền bệnh sốt xuất huyết. Đây là bệnh có khả năng bùng phát thành dịch, đặc biệt ở những khu vực nhiệt đới, nơi muỗi phát triển mạnh. Tên gọi “Chikungunya” xuất phát từ ngôn ngữ địa phương ở Đông Phi, nghĩa là “người cong lưng”, phản ánh biểu hiện đau khớp dữ dội mà người bệnh thường gặp.

Người bệnh có thể bị sốt cao đột ngột, kèm theo đau nhức khớp, mệt mỏi và phát ban. Hầu hết các trường hợp nhẹ thường hồi phục sau 1 tuần, nhưng có một số đối tượng dễ gặp biến chứng nặng, bao gồm trẻ sơ sinh, người già, hoặc những người có bệnh lý nền. Vì vậy, việc nhận biết bệnh Chikungunya là gì ngay từ đầu là rất quan trọng để xử lý kịp thời và tránh các biến chứng lâu dài.

Nguyên nhân gây bệnh Chikungunya

Virus Chikungunya được truyền từ người bệnh sang người khỏe mạnh thông qua muỗi Aedes, đặc biệt là muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Muỗi hoạt động mạnh vào ban ngày, đỉnh điểm vào sáng sớm và chiều tối. Khi muỗi chích, virus sẽ xâm nhập vào máu, bắt đầu quá trình nhân lên và gây ra các triệu chứng điển hình.

Việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh Chikungunya giúp người dân chủ động phòng tránh, đặc biệt khi đi du lịch, công tác ở các vùng có dịch hoặc khi sống tại các khu vực có nhiều muỗi.

Triệu chứng đặc trưng của bệnh Chikungunya

Các triệu chứng Chikungunya thường xuất hiện từ 2–12 ngày sau khi bị muỗi chích. Người bệnh thường có những biểu hiện sau:

• Sốt đột ngột trên 38,5°C: thường kéo dài 2–3 ngày, đôi khi lên tới 7 ngày.
• Đau khớp nặng: là triệu chứng đặc trưng nhất, ảnh hưởng nhiều khớp tay, chân, khiến người bệnh khó vận động.
• Cứng khớp, sưng viêm: một số trường hợp viêm khớp có thể kéo dài vài tuần, đặc biệt ở người trung niên.
• Đau đầu, mệt mỏi, phát ban: da có thể nổi mẩn đỏ, ngứa nhẹ hoặc rải rác khắp cơ thể.

Hầu hết các triệu chứng sẽ tự cải thiện trong vòng một tuần, nhưng cơn đau khớp đôi khi kéo dài vài tuần hoặc vài tháng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc hàng ngày. Đặc biệt, trẻ sơ sinh hoặc người có bệnh lý nền có nguy cơ diễn biến nặng, cần được theo dõi sát sao.

Cách điều trị bệnh Chikungunya

Hiện nay, chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu cho bệnh Chikungunya, do đó điều trị chủ yếu là hỗ trợ và giảm triệu chứng:

• Giảm sốt và đau khớp: sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau như Paracetamol theo hướng dẫn bác sĩ. Không tự ý dùng NSAID hay corticosteroid nếu chưa được tư vấn, vì có thể gây biến chứng.
• Nghỉ ngơi hợp lý: tránh vận động mạnh, đặc biệt các khớp đang đau sưng. Ngồi nghỉ và nâng cao chân giúp giảm áp lực lên khớp và tuần hoàn máu tốt hơn.
• Chườm lạnh hoặc ấm: chườm lạnh trong 2–3 ngày đầu giúp giảm viêm, sau đó có thể ngâm chân tay vào nước ấm để giảm căng cứng khớp.
• Uống đủ nước: duy trì lượng nước đầy đủ để bù dịch, giảm mệt mỏi và hỗ trợ cơ thể chống lại virus.
• Theo dõi và tái khám: nếu sốt kéo dài > 3 ngày, đau khớp nghiêm trọng, hoặc có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn.

Các biện pháp trên giúp giảm triệu chứng hiệu quả, đồng thời hạn chế biến chứng như viêm khớp mạn tính hay suy nhược cơ thể.

Điều trị bệnh Chikungunya chủ yếu là hỗ trợ và giảm triệu chứng như giảm đau hạ sốt, nghỉ ngơi hợp lý (Ảnh minh họa internet)

Cách phòng ngừa Chikungunya

Theo Cục Phòng bệnh – Bộ Y tế, phòng bệnh là biện pháp quan trọng nhất vì chưa có vaccine đặc hiệu. Một số cách phòng ngừa Chikungunya nên thực hiện:

• Tránh muỗi chích: dùng màn, kem chống muỗi, quần áo dài, đặc biệt khi đi ra ngoài vào sáng sớm và chiều tối.
• Diệt lăng quăng và muỗi: loại bỏ nước đọng trong chai, chum, bể, cống rãnh để hạn chế sinh sản muỗi.
• Theo dõi sức khỏe: người về từ vùng dịch nên tự theo dõi 12 ngày, nếu xuất hiện sốt cao hoặc đau khớp cần đi khám ngay.
• Chú ý các nhóm nguy cơ: trẻ sơ sinh, người già và người có bệnh nền nên thận trọng, tránh tiếp xúc với muỗi và môi trường có dịch.
• Phòng ngừa chủ động không chỉ bảo vệ bản thân mà còn hạn chế nguy cơ bùng phát dịch trong cộng đồng.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế nếu xuất hiện các tình trạng:

• Sốt cao đột ngột > 38,5°C kèm đau khớp dữ dội.
• Phát ban lan rộng, kèm ngứa hoặc khó chịu.
• Triệu chứng kéo dài > 7 ngày mà không cải thiện.
• Trẻ sơ sinh, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền có dấu hiệu suy nhược.

Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm máu để xác định virus Chikungunya và loại trừ các bệnh lý khác như sốt xuất huyết dengue hoặc Zika.

Kết luận

Bệnh Chikungunya là gì? Đây là bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya gây ra, lây qua muỗi Aedes, với biểu hiện điển hình là sốt cao và đau khớp dữ dội. Hầu hết các trường hợp tự khỏi trong vòng 1 tuần, nhưng vẫn có nguy cơ biến chứng nặng ở một số đối tượng.

Hiểu rõ triệu chứng Chikungunya, áp dụng cách điều trị Chikungunya đúng cách và thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp phòng ngừa Chikungunya là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ, hãy đi khám chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.