Dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn và cách phòng tránh

Nhiễm khuẩn đường ruột hay tiêu chảy do vi khuẩn là vấn đề sức khỏe phổ biến mà ai cũng có thể gặp phải. Nếu không sớm nhận biết sớm dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột có thể gây ra biến chứng nguy hiểm cho cơ thể. Bài viết sẽ cung cấp thông tin chi tiết đến bạn các biểu hiện của bệnh lý này.

Nhiễm khuẩn đường ruột là gì?

Nhiễm khuẩn đường ruột là tình trạng tiêu chảy cấp tính do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây ra, thường qua nguồn nước hoặc thực phẩm nhiễm bẩn. Bệnh thường kéo dài vài ngày đến 1-2 tuần nếu được xử lý đúng cách. Nếu tiêu chảy kéo dài trên 2 tuần, có thể do các nguyên nhân khác như bệnh viêm loét đại tràng, hội chứng ruột kích thích, hoặc nhiễm ký sinh trùng mãn tính, cần đi khám để xác định rõ.

Nhiễm khuẩn đường ruột có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt nguy hiểm với trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ mang thai, hoặc người có bệnh nền như tiểu đường, suy thận, hoặc suy giảm miễn dịch (HIV/AIDS) vì những nhóm này dễ bị mất nước nặng hoặc biến chứng nhanh.

Các dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột có thể nghiêm trọng nếu bạn chủ quan, bỏ qua việc theo dõi và điều trị kịp thời. Nếu bệnh diễn biến phức tạp sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tùy vào nguyên nhân gây nhiễm trùng, tình trạng bệnh sẽ phát triển ở nhiều mức độ khác nhau.

Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn đường ruột

Dưới đây là thông tin về các loại vi khuẩn, virus và ký sinh trùng gây ra bệnh lý nhiễm khuẩn đường ruột.

Vi khuẩn gây nhiễm trùng đường ruột

Các loại vi khuẩn thường gặp gây ra dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột bao gồm:

E.coli là vi khuẩn thường có trong ruột người và động vật, phần lớn vô hại. Tuy nhiên, một số chủng gây bệnh như:

• ETEC: Gây tiêu chảy phân nước, thường gặp ở du khách.
• EPEC: Gây tiêu chảy ở trẻ em, ít gặp ở người lớn.
• EIEC: Gây tiêu chảy có nhầy máu, kèm sốt và đau quặn bụng.
• EHEC: Gây tiêu chảy ra máu, có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như hội chứng tan huyết ure huyết (HUS), đặc biệt nguy hiểm ở trẻ em.

Các chủng này thường lây qua thực phẩm hoặc nước nhiễm bẩn.

Vi khuẩn Salmonella thường gặp trong thịt gia cầm, thịt gia súc, trứng chưa được nấu chính. Các triệu chứng có thể xuất hiện từ 12-72 giờ kể từ khi hệ tiêu hóa bị nhiễm khuẩn và phải mất từ 4-7 ngày để hồi phục.

Virus gây nhiễm khuẩn đường ruột

Virus noro là yếu tố điển hình nhất gây nên vấn đề nhiễm trùng đường ruột do thực phẩm. Virus có khả năng lây lan giữa người với người trong một phạm vi không gian hạn chế, nhiều trường hợp lây qua nguồn nước hoặc thực phẩm ô nhiễm.

Bên cạnh đó, virus rota là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm khuẩn đường ruột. Con đường lây lan chủ yếu là chạm vào đồ vật nhiễm virus sau đó đưa tay lên miệng mà không vệ sinh bằng xà phòng.

 

Vi khuẩn, virus, ký sinh trùng là nguyên nhân gây nhiễm trùng đường ruột (Ảnh minh họa internet)

Ký sinh gây nhiễm khuẩn đường ruột

Hai loại ký sinh gây nhiễm khuẩn đường ruột bao gồm:

• Giardia: là loại ký sinh trùng gây nhiễm trùng đường ruột, lây lan thông qua tiếp xúc người với người hoặc nguồn nước bị ô nhiễm.
• Cryptosporidiosis: là loại ký sinh trùng có kích thước cực nhỏ với lớp vỏ bên ngoài vững chắc, giúp nó tồn tại trên cơ thể vật chủ và chịu được quá trình khử trùng bằng clo

Nhiễm khuẩn do ký sinh trùng có thể kéo dài từ 1-2 tuần hoặc lâu hơn tùy theo tình trạng. Những dấu hiệu này thường xuất hiện trong khoảng 7-10 ngày tiếp xúc. Theo đó, cả hai loại ký sinh đều thường được tìm thấy trong nước và bị nhiễm sau khi ăn, uống phải.

Dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn

Nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn có thể từ nhẹ đến nặng, đòi hỏi kiểm soát mất nước nhanh chóng để tránh biến chứng nghiêm trọng như suy thận hoặc nhiễm trùng huyết. Một số dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột bao gồm:

Dấu hiệu lâm sàng chung

Các trường hợp nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn thường gặp phải các triệu chứng bao gồm:

• Buồn nôn và nôn
• Tiêu chảy nhiều lần (tính chất phân thay đổi tùy vào tác nhân gây bệnh)
• Sốt (có thể có hoặc không)
• Mệt mỏi, nhức đầu, có thể hạ huyết áp
• Mất nước (khát nước, tiểu ít, da khô)

Nhiễm khuẩn đường ruột gây ở người lớn gây đau bụng ( Ảnh minh họa internet)

Dấu hiệu mất nước khi mắc nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn

Nhận biết dấu hiệu mất nước khi bị tiêu chảy cấp rất quan trọng. Bởi lẽ, mất nước do tiêu chảy cấp có thể dẫn đến suy kiệt hoặc tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Các mức độ mất nước bao gồm:

• Mất nước độ 1: Người bệnh cảm thấy khát nhẹ, da bình thường, mạch dưới 100 lần/phút, huyết áp ổn, tiểu ít, chân tay ấm.
• Mất nước độ 2: Người bệnh khát nhiều, môi và niêm mạc khô, mạch nhỏ, huyết áp có thể giảm, tiểu rất ít, tay chân lạnh.
• Mất nước độ 3: Đây là giai đoạn nặng nhất, cần được bù nước ngay lập tức. Người bệnh khát dữ dội, da nhăn, mắt trũng, mạch nhanh khó bắt, huyết áp thấp, không tiểu – cần nhập viện ngay.

Dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn theo tác nhân gây bệnh

Triệu chứng tiêu chảy cấp ở người lớn có thể thay đổi tùy thuộc vào vi khuẩn, virus, hoặc ký sinh trùng gây bệnh. Cụ thể:

Vi khuẩn:

• Lỵ trực khuẩn (Shigella): Sốt cao, đau quặn bụng, mót rặn, phân lỏng lẫn máu, triệu chứng xuất hiện sau 1-3 ngày.
• Tả (Vibrio cholerae): Tiêu chảy cấp tính trong 24 giờ, phân nước như nước vo gạo, không sốt, không đau bụng, không mót rặn.
• Tụ cầu (Staphylococcus aureus): Buồn nôn, tiêu chảy nước sau 1-6 giờ, không sốt, tự hồi phục nhanh.
• coli ETEC: Tiêu chảy nước, không sốt, không nhầy máu, xuất hiện sau 1-3 ngày.
• coli (EIEC, EPEC, EHEC): Sốt, đau quặn bụng, mót rặn, phân nhầy máu, EHEC có thể gây biến chứng HUS (sau 2-7 ngày).
• Salmonella: Tiêu chảy, sốt cao, đau bụng, xuất hiện sau 12-72 giờ.

Virus:

• Norovirus: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy nước, đau bụng nhẹ, xuất hiện sau 12-48 giờ, lây lan nhanh qua tiếp xúc.
• Rotavirus: Tiêu chảy nặng, nôn, sốt nhẹ, xuất hiện sau 1-3 ngày, thường gặp ở trẻ em nhưng có thể ảnh hưởng người lớn.

Ký sinh trùng:

• Giardia: Tiêu chảy kéo dài, phân hôi, đầy hơi, đau bụng, xuất hiện sau 7-14 ngày.
• Cryptosporidium: Tiêu chảy nước, đau bụng, sốt nhẹ, xuất hiện sau 2-10 ngày, kéo dài ở người suy giảm miễn dịch. Nếu có dấu hiệu nặng (phân máu, sốt cao, mất nước độ 3), cần đi khám ngay.

 

Nhiễm khuẩn đường ruột gây buồn nôn (Ảnh minh họa internet)

Nhiễm khuẩn đường ruột có nguy hiểm không?

Nhiễm khuẩn đường ruột có thể điều trị hoàn toàn nếu bạn nhận biết sớm dấu hiệu bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm khuẩn đường ruột có thể gây các biến chứng nghiêm trọng như:

• Mất nước nặng: Dẫn đến suy kiệt, rối loạn điện giải, hoặc tử vong nếu không bù nước kịp thời.
• Suy thận cấp: Do mất nước và điện giải kéo dài, đặc biệt nguy hiểm ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền.
• Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn (như Salmonella, Shigella) xâm nhập vào máu, gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Hội chứng tan huyết ure huyết (HUS): Biến chứng hiếm nhưng nghiêm trọng do một số chủng E.coli (EHEC), gây tổn thương thận, thường gặp ở trẻ em và người suy giảm miễn dịch.
• Rối loạn vi sinh đường ruột: Tiêu chảy kéo dài có thể làm mất cân bằng vi khuẩn đường ruột, dẫn đến khó tiêu hoặc suy dinh dưỡng.

Nếu triệu chứng kéo dài hoặc có dấu hiệu nặng (phân máu, sốt cao, không đi tiểu), cần đi khám ngay.

Chẩn đoán và điều trị bệnh tiêu chảy ở người lớn do vi khuẩn

Chẩn đoán bệnh lý rất quan trọng giúp các bác sĩ xác định mức độ tiêu chảy và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Thông tin sẽ được cấp cung dưới đây:

Chẩn đoán bệnh lý tiêu chảy cấp ở người lớn

Người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm bao gồm:

- Xét nghiệm sinh hóa máu có thể có rối loạn điện giải hoặc suy thận kèm theo

- Thực hiện soi phân để tìm hồng cầu, bạch cầu, các đơn bào ký sinh, nấm, trứng ký sinh trùng…

- Cấy phân tìm vi khuẩn gây bệnh

Điều trị nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn

Việc điều trị kịp thời giúp giảm triệu chứng và ngăn biến chứng. Các bước điều trị bao gồm:

Bù nước và điện giải:

• Uống dung dịch bù điện giải (Oresol) theo hướng dẫn trên bao bì (thường 1 gói pha với 1 lít nước sạch, uống từ từ sau mỗi lần đi tiêu).
• Nếu mất nước nặng (độ 2-3), cần nhập viện để truyền dịch tĩnh mạch.

Điều trị triệu chứng:

• Thuốc cầm tiêu chảy chỉ dùng khi không có sốt hoặc phân máu, và phải theo chỉ định bác sĩ.
• Không tự ý dùng thuốc kháng sinh vì có thể gây kháng thuốc.

Kháng sinh:

Chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ, ví dụ trong trường hợp nhiễm Shigella (lỵ trực khuẩn) hoặc tả nặng.

Chăm sóc tại nhà:

• Ăn nhẹ, dễ tiêu (cháo, súp), tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc sữa.
• Nếu triệu chứng kéo dài trên 3 ngày, có sốt cao, phân máu, hoặc dấu hiệu mất nước nặng, cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Kỹ thuật xét nghiệm hiện đại giúp tìm ra vi khuẩn gây ra dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột

Hướng dẫn phòng tránh nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn

Phương pháp phòng nhiễm khuẩn đường ruột ở người lớn bao gồm:

Ăn chín uống sôi

Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm bằng cách:

• Rửa sạch rau củ dưới vòi nước sạch, ngâm nước muối loãng nếu cần.
• Nấu thực phẩm ở nhiệt độ trên 70°C để tiêu diệt vi khuẩn như Salmonella, E.coli.
• Bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh (dưới 5°C) hoặc đông lạnh (dưới -18°C) để ngăn vi khuẩn phát triển.
• Đun sôi nước uống ở 100°C ít nhất 1 phút, hoặc sử dụng máy lọc nước đạt chuẩn. Trong vùng có dịch tiêu chảy, nước uống cần được sát khuẩn theo hướng dẫn của y tế địa phương

Rửa tay trước và sau khi đi vệ sinh

Biện pháp cơ bản là rửa tay bằng xà phòng thường xuyên là biện pháp giảm mạnh khả năng mắc tiêu chảy nhiễm trùng ở người lớn. Các bác sĩ khuyến cáo người bệnh cần rửa tay đúng cách sau mỗi lần đi vệ sinh. Tốt nhất là sử dụng nước sạch để rửa tay hoặc xà phòng. Làm khô tay hoàn toàn sau khi rửa, không dùng chung khăn tắm và quần áo.

Bên cạnh đó, bạn nên cọ rửa nhà vệ sinh thường xuyên bằng dung dịch vệ sinh hoặc xà phòng ít nhất 1 lần 1 ngày.

Tăng cường vệ sinh môi trường ở

Bạn nên chú ý dọn dẹp môi trường xung quanh, không đi tiêu bừa bãi để hạn chế vi khuẩn sinh sôi. Thu gom rác thải, phân xuống ao, hồ; không sử dụng phân tươi, phân chưa xử lý để bón cây trồng.

Bảo vệ nguồn nước và dùng nước sạch

Nguồn nước ăn uống và sinh hoạt của mỗi gia đình phải được bảo vệ sạch sẽ, có nắp đậy, không để nguồn nước bẩn từ bên ngoài như ao, hồ, sông, suối chảy vào.

Ở những nơi không có nước máy mà đang có dịch tiêu chảy thì tất cả nước ăn uống đều phải được sát khuẩn theo hướng dẫn của cán bộ Y tế dự phòng. Cấm đổ phân, chất thải, nước giặt rửa và đồ dùng của người bệnh xuống nguồn nước.

 

Sử dụng nguồn nước sạch phòng dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột (Ảnh minh họa internet)

 

Kết luận

Nhiễm khuẩn đường ruột gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bạn. Trong bài viết đã cung cấp thông tin chi tiết về dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột. Bạn có thể tham khảo thông tin để sớm nhận biết bệnh và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nghiêm trọng.

Xem thêm: Nguy cơ nhiễm ký sinh trùng nước ép rau củ

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.