Mebendazole và albendazole: Lưu ý khi dùng thuốc tẩy giun

Mebendazole và albendazole là hai loại thuốc phổ biến giúp tẩy giun, như giun đũa, giun kim, giun móc, giun tóc. Chúng cũng có thể dùng cho sán dây hoặc các trường hợp giun sán nặng, nhưng cần bác sĩ hướng dẫn. Bài viết này sẽ giải thích đơn giản về cách dùng hai loại thuốc này và những điều bạn cần lưu ý.

Giun sán là gì và tại sao cần tẩy giun?

Giun sán là những sinh vật đa bào lớn thường sống ký sinh trong cơ thể con người và động vật, đặc biệt là gia súc, gia cầm và vật nuôi. Bạn có thể bị nhiễm giun qua thức ăn, nước bẩn, bàn tay không sạch, hoặc đi chân trần trên đất có giun.

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, ở Việt Nam, các loại giun đường ruột phổ biến là giun đũa, giun tóc và giun móc/mỏ. Những bệnh do giun gây ra có thể dẫn đến nhiều vấn đề như rối loạn tiêu hóa, đau bụng, thiếu máu, suy dinh dưỡng, cơ thể mệt mỏi, chậm phát triển, ảnh hưởng đến trí tuệ và tinh thần, giảm sức làm việc. Trong trường hợp nặng, giun có thể gây biến chứng tắc ruột, chui vào ruột thừa gây viêm ruột thừa, hoặc giun chui ống mật, có thể dẫn đến tử vong.

Việc tẩy giun định kỳ sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình, đặc biệt nếu đang sinh sống ở những khu vực có nhiều người nhiễm giun.

Bạn có thể bị nhiễm giun qua thức ăn, nước bẩn, bàn tay không sạch, hoặc đi chân trần trên đất có giun

Mebendazole và albendazole hoạt động thế nào?

Cả hai loại thuốc mebendazole và albendazole đều giúp tiêu diệt giun sán bằng cách làm giun không lấy được chất dinh dưỡng, khiến chúng chết và ra ngoài qua phân. Chúng thường được dùng để tẩy:

• Giun đũa, giun kim, giun móc, giun tóc.
• Sán dây hoặc giun sán di chuyển trong cơ thể (như dưới da, mắt, não), nhưng phải do bác sĩ chỉ định.

Cách dùng mebendazole và albendazole

Theo hướng dẫn tẩy giun đường ruột tại cộng đồng của Bộ Y tế, liều dùng thuốc tẩy giun như sau:

• Trẻ từ 12 tháng đến dưới 24 tháng: Uống 1 viên albendazole 200mg hoặc mebendazole 500mg, chỉ 1 liều duy nhất. Trẻ nhỏ cần nghiền thuốc pha với nước và phải có bác sĩ chỉ định.
• Người từ 24 tháng trở lên (trẻ em và người lớn): Uống 1 viên albendazole 400mg hoặc mebendazole 500mg, chỉ 1 liều duy nhất.

Lưu ý khi uống thuốc:

• Uống sau khi ăn, vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày.
• Nên nhai kỹ thuốc (nếu là viên nhai) và uống với nước.
• Việc uống lặp lại sau 2–4 tuần có thể áp dụng cho nhiễm giun kim, nhưng cần có hướng dẫn từ bác sĩ. Không nên tự ý lặp lại thuốc.
• Với sán dây hoặc giun sán nặng (như giun trong não), bác sĩ sẽ chỉ định liều khác và có thể kết hợp thuốc giảm viêm.

Dùng thuốc tẩy giun cần lưu ý gì?

Dù là thuốc tẩy giun thường quy, bạn cần cẩn thận để dùng an toàn:

• Không tự ý dùng nếu bạn đang mang thai (đặc biệt 3 tháng đầu) hoặc cho con bú. Chỉ dùng khi bác sĩ chỉ định.
• Mebendazole không nên dùng cho trẻ dưới 12 tháng, và dùng thận trọng với trẻ 12–24 tháng theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế.
• Không dùng nếu đang bệnh nặng: Sốt cao (trên 38,5°C), suy thận, suy tim, suy gan, hen phế quản, hoặc từng dị ứng với thuốc.
• Tác dụng phụ: Một số tác dụng không mong muốn nhẹ thường gặp: Đau bụng, buồn nôn, mệt mỏi. Khi gặp các tác dụng không mong muốn trong và sau thời gian uống thuốc, nên liên hệ bác sĩ để được hỗ trợ.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Tẩy giun định kỳ thường an toàn đối với người khỏe mạnh, nhưng bạn nên đi khám nếu có các dấu hiệu sau:

• Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn kéo dài không rõ lý do.
• Gầy yếu, chán ăn dù ăn uống bình thường.
• Ngứa hậu môn, đặc biệt vào ban đêm (có thể do giun kim).
• Nghi ngờ nhiễm sán sau khi ăn đồ tái, sống (như thịt lợn, bò chưa nấu chín).
• Đang mang thai, có bệnh gan, tim, hoặc bệnh mạn tính khác.

Làm gì để phòng nhiễm giun sán?

Bộ Y tế khuyến cáo một số cách đơn giản để tránh nhiễm giun sán:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi chơi đùa, tiếp xúc với đất hoặc đi đại tiện. Chú ý cắt móng tay, không mút tay.
• Ăn uống sạch: Chỉ ăn thức ăn nấu chín, uống nước đun sôi.
• Đi giày dép: Tránh đi chân đất, đặc biệt ở nơi đất ẩm, vì giun móc có thể chui qua da.
• Giữ môi trường sạch: Dùng nhà vệ sinh sạch, không đi đại tiện bừa bãi, không dùng phân tươi bón cây.

Kết luận

Mebendazole và albendazole rất hiệu quả để tẩy giun nếu dùng đúng cách. Tuy nhiên, lưu ý không tự ý dùng thuốc nếu bạn đang mang thai, có bệnh nền, hoặc nghi ngờ nhiễm sán nặng. Hãy đến bác sĩ để được kiểm tra và dùng thuốc an toàn.

Xem thêm: Ngứa cả tháng tưởng dị ứng thông thường, không ngờ do ấu trùng giun dưới da