Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch? Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa

Xơ vữa động mạch tiến triển một cách thầm lặng, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vậy nguyên nhân gây xơ vữa động mạch là gì và có thể nhận biết qua các dấu hiệu như thế nào? Bạn có thể tham khảo những thông tin chi tiết qua bài viết dưới đây.

Xơ vữa động mạch là gì?

Trước khi tìm hiểu nguyên nhân gây xơ vữa động mạch, chúng ta nên hiểu rõ về tình trạng này. Xơ vữa động mạch là tình trạng xơ hóa thành động mạch. Tại các thành động mạch có các mảng xơ vữa, tích tụ từ mỡ và các tế bào. Có 3 giai đoạn mà xơ vữa động mạch tiến triển:

• Giai đoạn do rối loạn huyết động tại chỗ: Đây là giai đoạn thành mạch bị rối loạn, từ đó tạo điều kiện cho quá trình lắng đọng lipid. Ban đầu, sẽ có tình trạng phù nề không có mỡ. Về sau, sẽ có các tế bào có hạt, tạo thành đám dưới tế bào nội mô.
• Giai đoạn xuất hiện mảng xơ vữa (đơn thuần): Những mảng xơ vữa dày, ở giữa có vùng hoại tử tiến triển nhanh, tạo thành lớp mảng bám dày khiến động mạch trở nên hẹp dần. Bên trong những vùng hoại tử này chứa acid béo và cholesterol.
• Giai đoạn biến đổi thành mảng xơ vữa: Đây là lúc xuất hiện biến chứng, làm tắc nghẽn động mạch, tai biến thiếu máu cục bộ. Quá trình phát triển này chủ yếu do hiện tượng loét của lớp áo trong (lớp tế bào nội mạc). Cụ thể, lớp tế bào nội mạc bị xé rách, khiến máu chảy vào qua vị trí loét và tạo nên cục máu tụ. Sự rách của nội mạc cũng gây ra sự dính của tiểu cầu, dẫn đến nghẽn mạch và hình thành cục tắc, phủ lên vị trí loét.

Khi tiến triển đến giai đoạn thứ 3, bạn có thể gặp phải một số biến chứng. Những biến chứng của xơ vữa động mạch có thể kể đến như: bệnh động mạch vành, phình mạch, suy thận mãn tính, bệnh động mạch ngoại vi, bệnh động mạch cảnh…

Xơ vữa động mạch là tình trạng xơ hóa thành động mạch

Xem ngay: Chương trình kiểm tra sức khỏe tổng quát đa dạng và toàn diện tại Bệnh viện Gia An 115

Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch

Khó có thể xác định rõ nguyên nhân gây xơ vữa động mạch một cách chính xác ở các bệnh nhân. Bởi lẽ, căn bệnh này có quá trình tiến triển phức tạp, diễn biến có yếu tố liên quan đến tuổi tác. Những vấn đề dưới đây đều có thể là nguy cơ gây ra tình trạng xơ vữa động mạch:

• LDL - Cholesterol trong máu cao: Đây thường được xác định là nguy cơ chính gây ra xơ vữa động mạch. Sự tăng lên của Cholesterol xấu trong máu, dù ở mức độ ít hay nhiều cũng sẽ tạo ra nguy cơ mắc xơ vữa động mạch. Nếu không thể kiểm soát LDL - Cholesterol sẽ dẫn đến các mảng lipid đọng lại trong động mạch, gây tắc nghẽn và tổn thương đến các cơ quan khác như: tim, não.
• Huyết áp cao: Khi bị cao huyết áp, áp lực của máu tác động lên thành động mạch cao, dễ khiến các mảng xơ vữa vỡ ra. Đồng thời, huyết áp cao cũng gia tăng độ dày trung mạc động mạch, tăng elastin, chất keo…
• Bệnh đái tháo đường: Đây cũng sẽ là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng xơ vữa động mạch và làm tình trạng này nặng hơn. Đái tháo đường gây rối loạn lipid máu, khó kiểm soát được đường huyết.
• Lối sống kém lành mạnh, ít vận động: Điều này làm tăng nguy cơ béo phì, tăng huyết áp và mất cân bằng kiểm soát Cholesterol máu.
• Thói quen hút thuốc lá: Nicotin trong thuốc lá cũng gây hại đến tế bào nội mô của mạch máu.
• Các bệnh viêm trong cơ thể như: Viêm khớp, viêm ruột, bên Lupus ban đỏ…

Cholesterol xấu trong máu tăng cao là một trong những nguyên nhân gây xơ vữa động mạch (Ảnh minh họa internet)

Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết xơ vữa động mạch

Chính bởi sự xuất hiện và phát triển thầm lặng của xơ vữa động mạch mà hầu hết bệnh nhân thường sẽ không nhận ra được triệu chứng cho đến khi bệnh tiến triển nặng. Các dấu hiệu từ nhẹ đến nặng sẽ phụ thuộc vào mức độ bị ảnh hưởng của động mạch:

• Xơ vữa trong động mạch vành (Động mạch cung cấp oxy nuôi tim): Có thể xuất hiện các cơn đau thắt ngực, đau ngực, loạn nhịp tim, hay khó thở và mệt mỏi, đổ mồ hôi.
• Xơ vữa trong các động mạch cảnh (Động mạch cung cấp oxy nuôi não): Có thể xuất hiện tình trạng tê, đau yếu đột ngột ở tay và chân. Thị lực bị ảnh hưởng, mất thị lực tạm thời và giảm nhận thức. Cơ mặt bị ảnh hưởng, khó cử động. Đây có thể là các triệu chứng của tình trạng thiếu máu não thoáng qua hoặc là một cơn đột quỵ cấp.
• Xơ vữa trong động mạch ngoại biên (Động mạch cung cấp oxy nuôi cơ quan như chân, tay…): Xuất hiện các cơn đau khi hoạt động, di chuyển. Tình trạng giảm tuần hoàn các chi, gây đau cách hồi hoặc bị đoạn chi.

Xơ vữa động mạch vành tim với dấu hiệu đau ngực, khó thở (Ảnh minh họa internet)

Cách phòng xơ vữa động mạch như thế nào?

Độ tuổi càng cao, nguy cơ bị ảnh hưởng bởi xơ vữa động mạch càng lớn. Khi đó, các biến chứng sẽ càng nguy hiểm và nặng nề. Song, theo nhiều nghiên cứu cho thấy, quá trình xơ vữa có thể đã xảy ra từ sớm ngay bên trong mỗi cơ thể.

Do đó, việc phòng ngừa bằng cách xây dựng cho bản thân một lối sống lành mạnh ngay từ hôm nay là điều cần thiết để hạn chế nguy cơ mắc bệnh. Đó chỉ đơn giản là những thói quen tốt như:

• Dừng việc sử dụng thuốc lá.
• Quan tâm đến nguồn cung thực phẩm mỗi ngày, đảm bảo thức ăn sạch, chế biến an toàn.
• Hình thành và rèn luyện thói quen tập thể dục hằng ngày. Lựa chọn bộ môn theo khả năng của bản thân để không cảm thấy áp lực khi tập thể dục.
• Không để tình trạng tăng cân đột ngột, gây béo phì, mất kiểm soát cân nặng.
• Chủ động tầm soát xơ vữa động mạch để có cách phòng tránh hiệu quả.

Lựa chọn bộ môn phù hợp để tập luyện, giúp cơ thể luôn khỏe mạnh (Ảnh minh họa internet)

Xem ngay: Chồng bị viêm gan B có lây sang vợ không? Cách phòng ngừa viêm gan B

Kết luận

Xơ vữa động mạch có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng. Song, đây là tình trạng hoàn toàn có thể phòng ngừa từ sớm, chỉ bằng những thay đổi nhỏ trong lối sống. Tham khảo những thông tin về xơ vữa động mạch và nguyên nhân gây xơ vữa động mạch trên đây, bạn sẽ có thêm thông tin để có thể tự bảo vệ sức khỏe bản thân và cho cả gia đình, người thân.