Triệu chứng men gan cao: Dấu hiệu gan đang “cầu cứu”

Men gan cao là một trong những dấu hiệu sớm cho thấy gan – cơ quan giữ vai trò “lọc độc” cho cơ thể – đang bị tổn thương hoặc viêm. Nhiều người chỉ phát hiện tình trạng này khi đi khám sức khỏe định kỳ, vì các triệu chứng ban đầu thường mờ nhạt, dễ bị nhầm lẫn với mệt mỏi thông thường. Tuy nhiên, nếu không được nhận diện và điều trị kịp thời, men gan cao có thể tiến triển thành viêm gan mạn, xơ gan hoặc ung thư gan.

1. Men gan cao là gì?

Gan tiết ra nhiều loại enzym để hỗ trợ các quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Trong đó, men gan (AST, ALT, GGT, ALP) là những chỉ số phản ánh tình trạng hoạt động của tế bào gan.

Ở người khỏe mạnh, men gan chỉ tồn tại với nồng độ rất thấp trong máu. Khi tế bào gan bị tổn thương, men gan sẽ “rò rỉ” vào máu, khiến chỉ số này tăng cao trong kết quả xét nghiệm.

Giá trị men gan bình thường:

ALT (GPT): < 40 U/L

AST (GOT): < 40 U/L

Nếu men gan vượt ngưỡng, đó là dấu hiệu gan đang viêm hoặc bị ảnh hưởng bởi độc chất, virus, thuốc hoặc rối loạn chuyển hóa.

2. Nguyên nhân khiến men gan tăng cao

Tăng men gan không phải là bệnh, mà là biểu hiện của nhiều bệnh lý hoặc tác nhân gây tổn thương gan. Trong thực tế lâm sàng, các nguyên nhân phổ biến gồm:

• Viêm gan virus (A, B, C, E): Virus tấn công tế bào gan, gây viêm và phá hủy mô gan.
• Rượu bia: Ethanol làm tổn thương màng tế bào gan, gây viêm gan do rượu.
• Thuốc và hóa chất: Một số thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc chống lao, thực phẩm chức năng hoặc thuốc nam không rõ nguồn gốc có thể gây độc cho gan.
• Gan nhiễm mỡ, béo phì: Mỡ tích tụ trong gan gây phản ứng viêm và làm tăng men gan.
• Bệnh lý khác: Sỏi mật, tắc mật, tiểu đường, rối loạn lipid máu, nhiễm độc thực phẩm, hoặc tiếp xúc hóa chất công nghiệp.

Tùy theo mức độ tăng men gan, bác sĩ có thể xác định nguyên nhân cấp tính hay mạn tính, từ đó chỉ định xét nghiệm và điều trị phù hợp.

 Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan

Xem thêm: Bệnh gan - Dấu hiệu cảnh báo và các phương pháp điều trị

3. Triệu chứng men gan cao - nhận biết sớm để tránh biến chứng

Ở giai đoạn đầu, men gan tăng nhẹ thường không gây ra triệu chứng rõ ràng, khiến người bệnh chủ quan. Tuy nhiên, khi gan bắt đầu tổn thương nhiều hơn, một số biểu hiện cảnh báo có thể xuất hiện.

3.1. Triệu chứng toàn thân

Người bệnh thường cảm thấy:

• Mệt mỏi kéo dài, giảm tập trung, chán ăn
• Buồn nôn, đầy bụng, khó tiêu
• Sụt cân không rõ nguyên nhân

Những biểu hiện này phản ánh gan đang suy giảm khả năng chuyển hóa dinh dưỡng và thải độc.

3.2. Biểu hiện ngoài da và niêm mạc

Khi chức năng gan suy yếu, bilirubin tích tụ trong máu gây ra:

• Vàng da, vàng mắt
• Ngứa da có thể xuất hiện khi có ứ mật (GGT, ALP tăng cao)
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu

Đây là dấu hiệu thường gặp nhất ở người có men gan cao kéo dài do viêm gan virus hoặc gan nhiễm mỡ.

3.3. Đau và khó chịu vùng hạ sườn phải

Gan không có dây thần kinh cảm giác, nhưng khi sưng to, màng bao gan bị căng hoặc trường hợp viêm gan nặng một số người bệnh có thể thấy đau tức vùng hạ sườn phải. Cơn đau có thể âm ỉ, đôi khi lan ra sau lưng hoặc vai phải, tăng lên sau khi ăn nhiều dầu mỡ hoặc uống rượu bia.

3.4. Dấu hiệu ở giai đoạn nặng

Khi tổn thương tiến triển, người bệnh có thể:

• Phù chân, bụng trướng (do ứ dịch)
• Dễ bầm tím, chảy máu cam (do giảm tổng hợp protein đông máu)
• Rối loạn tri giác, ngủ gà, lơ mơ – biểu hiện sớm của bệnh não gan

Ở giai đoạn này, men gan thường rất cao, cảnh báo gan đang suy nặng hoặc tiến tới xơ gan mất bù.

4. Cách chẩn đoán men gan cao

Để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ tổn thương gan, bác sĩ sẽ chỉ định:

• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ AST, ALT, GGT, ALP và bilirubin.
• Siêu âm gan: Đánh giá hình thái gan, phát hiện gan nhiễm mỡ, xơ gan hoặc khối u.
• Xét nghiệm virus viêm gan: Kiểm tra HBsAg, anti-HCV.
• Các xét nghiệm chuyên sâu: Albumin, thời gian prothrombin, AFP (đánh giá nguy cơ ung thư gan).

Việc thăm khám và làm xét nghiệm định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường, đặc biệt ở người có yếu tố nguy cơ như uống rượu bia, béo phì, tiểu đường hoặc tiền sử viêm gan B, C.

Đọc thêm: Xét nghiệm AST là gì trong đánh giá chức năng gan

Xem thêm: Xét nghiệm ALT là gì?

5. Điều trị men gan cao: Tùy nguyên nhân và mức độ

Không có “thuốc hạ men gan” chung cho mọi trường hợp. Việc điều trị cần dựa trên nguyên nhân gốc rễ gây tăng men gan và mức độ tổn thương.

5.1. Điều trị nguyên nhân

• Viêm gan virus: Dùng thuốc kháng virus đặc hiệu.
• Gan nhiễm mỡ, béo phì: Giảm cân, điều chỉnh chế độ ăn, tăng vận động thể lực.
• Do thuốc hoặc độc chất: Ngưng thuốc gây độc gan, điều trị hỗ trợ và giải độc.
• Xơ gan: Điều trị biến chứng (cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa), có thể ghép gan khi mất bù.

5.2. Điều trị hỗ trợ và bảo vệ tế bào gan

Bác sĩ có thể chỉ định:

• Một số thuốc hỗ trợ (phải dùng theo chỉ định của bác sĩ, không thay thế điều trị nguyên nhân)
• Vitamin nhóm B, thuốc lợi mật
• Kết hợp nghỉ ngơi, tránh rượu bia, hạn chế làm việc quá sức

Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng “hạ men gan” vì có thể làm gan tổn thương nặng hơn.

Người bệnh nên khám và điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ

6. Chế độ ăn uống và sinh hoạt khi men gan cao

Một chế độ ăn khoa học và sinh hoạt điều độ có thể giúp giảm gánh nặng cho gan và thúc đẩy quá trình hồi phục.

Người bệnh nên:

• Hạn chế đồ chiên xào, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn
• Tránh rượu bia, thuốc lá, nước ngọt có gas
• Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, cá, ngũ cốc nguyên hạt
• Uống đủ nước (1,5-2 lít/ngày)
• Chia nhỏ bữa ăn, không bỏ bữa sáng
• Duy trì vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, giữ cân nặng hợp lý

Men gan có thể giảm sau vài tuần đến vài tháng nếu loại bỏ nguyên nhân, nhưng một số trường hợp (viêm gan mạn, xơ gan) có thể không về bình thường.

Tham khảo thêm: Gói tầm soát bệnh lý GAN MẬT

7. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến khám chuyên khoa Gan mật nếu có một trong các biểu hiện sau:

• Vàng da, vàng mắt
• Đau tức vùng hạ sườn phải
• Mệt mỏi, chán ăn kéo dài
• Nước tiểu sậm màu
• Kết quả xét nghiệm men gan cao liên tục nhiều lần

Phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa biến chứng nặng nề như xơ gan hoặc ung thư gan.

Như vậy, men gan cao là dấu hiệu cảnh báo gan đang bị viêm hoặc tổn thương. Tuy có thể hồi phục nếu được điều trị sớm, nhưng việc chủ quan, tự ý dùng thuốc hoặc bỏ qua thăm khám có thể khiến bệnh tiến triển âm thầm và gây biến chứng nguy hiểm.

Để bảo vệ lá gan khỏe mạnh, hãy duy trì lối sống lành mạnh, khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa Gan mật.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.