Bệnh tim mạch nên ăn gì và kiêng gì? Gợi ý thực đơn lành mạnh cho trái tim khỏe

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát và phòng ngừa bệnh tim mạch. Ăn uống hợp lý không chỉ giúp ổn định huyết áp, cholesterol, đường huyết mà còn làm chậm tiến triển của bệnh, giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Vậy bệnh tim mạch nên ăn gì và kiêng gì để trái tim khỏe mạnh hơn mỗi ngày?

1. Người bệnh tim mạch nên ăn gì?

Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp sẽ giúp cải thiện chức năng tim và mạch máu. Dưới đây là một số nhóm thực phẩm mà người bệnh tim mạch nên ăn:

Ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi

• Rau lá xanh đậm như cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa và kali, giúp điều hòa huyết áp.
• Trái cây như chuối, cam, táo, việt quất... có nhiều chất xơ, vitamin C và flavonoid tốt cho tim mạch.
• Các thực phẩm giàu kali khác như khoai lang, bí đỏ, khoai tây và đậu trắng cũng rất có lợi, hỗ trợ giảm huyết áp và bảo vệ tim. Mục tiêu: 3.500–4.700 mg kali/ngày từ thực phẩm, theo khuyến nghị y khoa.
• Bệnh tim mạch nên ăn hoa quả gì?: Ưu tiên các loại ít đường và giàu chất chống oxy hóa như táo, bưởi, kiwi, việt quất, lựu.

Ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu

Yến mạch, gạo lứt, lúa mạch, đậu lăng và đậu đen giàu chất xơ, giúp giảm cholesterol xấu và kiểm soát đường huyết.

Cá béo

Cá hồi, cá thu, cá mòi cung cấp omega-3 – axit béo tốt cho tim, giúp giảm viêm và cải thiện lưu thông máu.

Dầu thực vật không bão hòa

Dầu ô liu, dầu hạt cải, dầu hướng dương... giúp thay thế chất béo bão hòa, góp phần ổn định mỡ máu.

Các loại hạt

Hạt hạnh nhân, óc chó, hạt lanh chứa nhiều axit béo omega-3, magie và chất xơ có lợi cho tim mạch.

Nước lọc và trà thảo mộc

Duy trì uống đủ nước, ưu tiên trà xanh hoặc trà thảo mộc giúp tuần hoàn máu tốt hơn.

2. Bệnh tim mạch kiêng ăn gì?

Bên cạnh việc bổ sung thực phẩm có lợi, người bệnh tim cũng cần chú ý đến những nhóm thực phẩm nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn:

Chất béo bão hòa và chất béo trans

Có nhiều trong đồ chiên rán, thức ăn nhanh, nội tạng động vật, bơ động vật, sữa nguyên kem.

Bệnh tim mạch cần kiêng những gì?: Đặc biệt là các loại bánh nướng công nghiệp chứa chất béo trans.

Muối và thực phẩm chế biến sẵn

Ăn mặn làm tăng huyết áp – yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh tim. Hạn chế muối dưới 5g/ngày (khoảng 1 thìa cà phê, tương đương 2.300 mg natri). Tránh đồ hộp, xúc xích, mì gói, khoai tây chiên... vì chúng chứa nhiều natri ẩn.

Đường tinh luyện

Bánh kẹo, nước ngọt có ga làm tăng nguy cơ béo phì và đái tháo đường – những yếu tố nguy cơ của tim mạch.

Rượu bia và thuốc lá

Dù uống ít, rượu cũng có thể gây rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp và tổn thương cơ tim.

Bệnh tim mạch không nên ăn gì?

Da gà, mỡ động vật, lòng đỏ trứng ăn thường xuyên và nước hầm xương không được loại bỏ lớp mỡ là những thực phẩm nên hạn chế. Lưu ý: Nước hầm xương nếu được vớt bỏ lớp mỡ hoàn toàn có thể sử dụng với lượng vừa phải, vì cung cấp collagen và khoáng chất có lợi. Tuy nhiên, cần kiểm soát lượng chất béo tổng thể trong khẩu phần ăn mỗi ngày.

Người bệnh tim mạch nên hạn chế muối và đường trong khẩu phần ăn

3. Bệnh tim mạch ăn trứng gà được không?

Câu hỏi “bệnh tim mạch có ăn được trứng gà không?” hay “bệnh tim mạch có nên ăn trứng không?” thường được đặt ra trong các buổi tư vấn dinh dưỡng. Câu trả lời là: có thể ăn nhưng phải có kiểm soát.

• Trứng gà chứa nhiều cholesterol nhưng cũng giàu protein, vitamin và khoáng chất.
• Người bệnh tim có thể ăn 2–4 quả trứng/tuần, chủ yếu là lòng trắng, hạn chế lòng đỏ.
• Nên chế biến theo cách luộc hoặc hấp, tránh chiên với dầu mỡ.

Xem thêm: Bệnh tiểu đường nên ăn gì và kiêng gì để kiểm soát đường huyết

Xem chi tiết về Đội ngũ bác sĩ tại Bệnh viện Gia An 115

4. Gợi ý thực đơn hàng ngày cho người bị bệnh tim mạch

Dưới đây là mẫu thực đơn hàng ngày cho người bị bệnh tim mạch giúp kiểm soát bệnh hiệu quả:

Bữa sáng

• 1 bát cháo yến mạch + 1 quả chuối
• 1 ly sữa hạt không đường

Bữa trưa

Cơm gạo lứt + cá hồi nướng + rau luộc + trái cây tráng miệng

Bữa xế

1 hũ sữa chua không đường + vài hạt óc chó

Bữa tối

Canh rau củ + ức gà hấp + 1 lát bánh mì nguyên cám

5. Dinh dưỡng và kế hoạch chăm sóc cho người bệnh tim mạch

Ngoài việc điều chỉnh ăn uống, lập kế hoạch chăm sóc người bệnh tim mạch bao gồm các yếu tố:

• Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày như đi bộ, yoga.
• Nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ, tuân thủ điều trị theo chỉ định bác sĩ.
• Duy trì cân nặng lý tưởng bằng cách cân bằng năng lượng: lượng calo tiêu thụ từ thực phẩm cần phù hợp với mức độ hoạt động thể chất. Tránh thừa cân – béo phì, vì khi trọng lượng cơ thể tăng, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi nuôi các mô, từ đó làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, bệnh động mạch vành và suy tim. Việc duy trì cân nặng hợp lý là một yếu tố then chốt trong chăm sóc bệnh tim mạch. Tham khảo chuyên gia dinh dưỡng để xác định lượng calo phù hợp (thường 1800–2200 kcal/ngày cho người lớn trung bình).

6. Một số lưu ý đặc biệt

• Người bị bệnh tim mạch cần hạn chế ăn các món ăn nhanh, thịt đỏ, nước ngọt, các loại bánh ngọt nhiều kem.
• Bệnh tim không nên ăn trái cây gì?: Hạn chế các loại trái cây có chỉ số đường huyết cao như mít, sầu riêng, xoài chín, đặc biệt ở bệnh nhân có nguy cơ đái tháo đường. Có thể ăn ở lượng vừa phải (ví dụ, 1–2 lát xoài/ngày) nếu kiểm soát tổng lượng carbohydrate.
• Không tự ý bổ sung vitamin hoặc thực phẩm chức năng nếu không có chỉ định.

Kết luận

Việc nắm rõ bệnh tim mạch nên ăn gì và kiêng gì sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất xơ, ít chất béo xấu kết hợp với lối sống khoa học là nền tảng quan trọng để bảo vệ trái tim. Đừng quên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng thực đơn phù hợp nhất với từng tình trạng cụ thể.