Đau phía trên gót chân - viêm gân Achilles: Nguyên nhân & cách điều trị

Đau phía trên gót chân thường do viêm gân Achilles, chấn thương hoặc vận động quá mức. Tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị đau gân gót chân hiệu quả.

Đau phía trên gót chân là gì?

Đau phía trên gót chân là một triệu chứng khá phổ biến, thường gặp ở những người vận động nhiều như vận động viên chạy bộ, bóng đá, cầu lông… nhưng cũng không hiếm ở người trung niên ít chơi thể thao. Vị trí đau thường xuất hiện ở ngay vùng gân Achilles – dải gân lớn và khỏe nhất cơ thể, nối bắp chân với xương gót.

Điểm đáng chú ý là đau phía trên gót chân khác hẳn với đau ở lòng bàn chân. Trong khi đau gan bàn chân thường liên quan đến viêm cân gan chân, thì đau phía sau hoặc ngay trên gót lại phản ánh bất thường của gân Achilles. Vì gân này đóng vai trò then chốt trong mọi hoạt động đi lại, chạy nhảy, leo cầu thang, nên tổn thương ở đây thường gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây đau gân Achilles

Trong thực hành lâm sàng, bác sĩ thường gặp 4 nhóm nguyên nhân chính.

Viêm gân Achilles

Đây là tình trạng gân bị kích thích, sưng viêm do phải chịu áp lực lặp đi lặp lại, thường gặp ở người tăng cường độ tập luyện quá nhanh hoặc đi giày dép không phù hợp. Bệnh nhân thường mô tả cảm giác đau âm ỉ, cứng khớp vào buổi sáng, đặc biệt khi bước những bước đầu tiên sau khi ngủ dậy.

Chấn thương gân Achilles

Nếu viêm chỉ gây đau và khó chịu, thì chấn thương lại có thể dẫn tới rách một phần hoặc đứt hoàn toàn gân. Người bệnh thường kể lại mình nghe thấy một “tiếng bật” ở phía sau gót, sau đó không thể đứng kiễng hay tiếp tục vận động. Đây là tình trạng cấp cứu ngoại khoa, cần được xử trí ngay.

Viêm bao hoạt dịch quanh gân

Giữa gân Achilles và xương gót có một túi hoạt dịch nhỏ, khi túi này bị viêm sẽ gây đau, sưng đỏ khu trú phía sau gót. Trường hợp này dễ bị nhầm lẫn với viêm gân thông thường, nhưng nếu chẩn đoán chính xác và điều trị sớm thì khả năng hồi phục rất tốt.

Gai xương gót

Một số bệnh nhân gặp phải tình trạng Haglund’s deformity – gai xương gót nhô ra phía sau, lâu ngày cọ xát vào gân Achilles khiến vùng này bị kích ứng và viêm mạn tính. Cùng với đó, các yếu tố nguy cơ như béo phì, đi giày cứng gót, hoặc mắc các bệnh lý toàn thân như viêm khớp dạng thấp, gout… đều có thể góp phần làm tăng nguy cơ tổn thương gân Achilles.

Gai xương gót nhô ra phía sau, lâu ngày cọ xát vào gân Achilles khiến vùng này bị kích ứng và viêm mạn tính

Triệu chứng thường gặp của viêm gân Achilles

Bác sĩ thường khuyên bệnh nhân chú ý những dấu hiệu “đặc trưng” sau:

• Đau ở ngay phía trên gót hoặc sau gót, cường độ tăng khi leo cầu thang, chạy bộ, hoặc khi phải nhón chân.
• Cảm giác cứng khớp và đau tăng rõ vào buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi dài.
• Vùng gân có thể sưng nhẹ, đôi khi kèm nóng, đỏ khi viêm tiến triển nặng.
• Đau nhiều khi ấn trực tiếp vào gân.

Ở mức độ nặng, đặc biệt khi có rách hoặc đứt gân, bệnh nhân thường không thể đứng kiễng và mất hoàn toàn lực bắp chân. Đây là tình huống cần đi cấp cứu ngay để tránh di chứng lâu dài.

Xem thêm: Đau gót chân - Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Phương pháp điều trị đau phía trên gót chân

Điều trị viêm gân Achilles phụ thuộc vào mức độ tổn thương, nhưng về cơ bản có thể chia thành bảo tồn và phẫu thuật.

Điều trị bảo tồn viêm gân Achilles

Điều trị bảo tồn là lựa chọn hàng đầu cho phần lớn trường hợp viêm hoặc đau do quá tải. Người bệnh cần nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế vận động mạnh trong giai đoạn cấp. Kết hợp chườm lạnh 15–20 phút mỗi lần, vài lần trong ngày giúp giảm sưng viêm. Khi nghỉ ngơi, nên kê cao chân để hỗ trợ tuần hoàn máu.

Bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau hoặc kháng viêm, tùy theo mức độ triệu chứng. Trong một số trường hợp viêm nặng, tiêm corticosteroid quanh gân có thể được cân nhắc, tuy nhiên tuyệt đối không tiêm trực tiếp vào gân vì nguy cơ gây đứt gân.

Vật lý trị liệu đóng vai trò rất quan trọng trong phục hồi. Các bài tập giãn gân Achilles, tăng sức mạnh cơ bắp chân và kỹ thuật trị liệu bằng sóng xung kích hoặc siêu âm đều cho thấy hiệu quả cải thiện tốt. Một điểm quan trọng là các bài tập này cần thực hiện đúng kỹ thuật dưới sự hướng dẫn của chuyên viên để tránh làm tình trạng nặng thêm.

Trong nhiều trường hợp, chỉ cần thay đổi giày dép, sử dụng lót giày nâng gót hoặc giày thể thao có phần gót mềm đã giúp giảm tải lực căng lên gân và cải thiện đáng kể triệu chứng.

Phẫu thuật điều trị viêm gân Achilles

Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi có rách, đứt gân hoặc viêm mạn tính không đáp ứng với điều trị bảo tồn. Sau phẫu thuật, người bệnh cần thời gian hồi phục và tập luyện phục hồi chức năng kéo dài vài tháng để lấy lại sức mạnh và độ dẻo dai của gân.

Phòng ngừa viêm gân Achilles như thế nào?

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Theo các chuyên gia cơ xương khớp, những nguyên tắc sau có thể giúp hạn chế nguy cơ đau phía trên gót chân:

• Luôn khởi động kỹ trước khi chạy, nhảy hoặc tham gia thể thao cường độ cao.
• Tăng cường độ tập luyện từ từ, tránh thay đổi đột ngột.
• Lựa chọn giày dép phù hợp, đặc biệt là giày thể thao có hỗ trợ giảm chấn cho gót chân.
• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm tải áp lực lên gân.
• Thường xuyên thực hiện các bài tập giãn cơ bắp chân sau khi vận động.

Khởi động kỹ trước khi tham gia thể thao cường độ cao và giãn cơ bắp chân sau khi vận động

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Đau phía trên gót chân kéo dài quá 2 tuần dù đã nghỉ ngơi, chườm lạnh và thay đổi thói quen sinh hoạt thì không nên xem nhẹ. Những dấu hiệu như gân sưng to, đỏ, đau dữ dội khi chạm vào, hoặc nghe thấy tiếng “bật” mạnh kèm mất khả năng nhón gót đều là cảnh báo nguy hiểm. Việc trì hoãn khám có thể khiến tổn thương nặng hơn, thời gian phục hồi kéo dài và tăng nguy cơ biến chứng.

Kết luận

Đau phía trên gót chân là triệu chứng điển hình của viêm gân Achilles hoặc chấn thương vùng gân gót. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, hầu hết bệnh nhân đều hồi phục tốt, tránh được biến chứng nặng như đứt gân hoặc đau mạn tính. Người bệnh không nên tự ý bỏ qua triệu chứng, mà hãy chủ động đi khám chuyên khoa cơ xương khớp hoặc chấn thương chỉnh hình để có phác đồ điều trị phù hợp.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.