Liên cầu khuẩn nhóm B là gì? Dấu hiệu cảnh báo và cách điều trị

Liên cầu khuẩn nhóm B (Group B Streptococcus – GBS) là một loại vi khuẩn phổ biến, có thể cư trú trong cơ thể người mà không gây triệu chứng. Ở người trưởng thành khỏe mạnh, vi khuẩn này hiếm khi gây bệnh. Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc bệnh mạn tính, GBS có thể gây nhiễm trùng nghiêm trọng nếu gặp điều kiện thuận lợi.

Không giống liên cầu khuẩn nhóm A – thường gây viêm họng hoặc viêm amidan – GBS thường không gây bệnh ở người khỏe mạnh và ít được biết đến hơn trong cộng đồng, khiến nhiều người chủ quan khi xuất hiện dấu hiệu bất thường. Việc nhận biết sớm triệu chứng, hiểu rõ yếu tố nguy cơ, và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Liên cầu khuẩn nhóm B là gì?

Liên cầu khuẩn nhóm B là một chủng vi khuẩn gram dương, thường cư trú một cách âm thầm trong đường tiêu hóa, tiết niệu hoặc sinh dục của con người. Đây là một trong những loại liên cầu khuẩn phổ biến, bên cạnh liên cầu khuẩn nhóm A và Streptococcus pneumoniae (phế cầu). Khoảng 10-35% người trưởng thành, đặc biệt là phụ nữ, có thể mang vi khuẩn này mà không có triệu chứng, và trong điều kiện bình thường, GBS không gây hại nếu hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Tuy nhiên, ở những người có bệnh lý nền hoặc suy giảm miễn dịch, GBS có thể phát triển quá mức hoặc lan đến các cơ quan như máu, phổi, hoặc da, gây các nhiễm trùng nghiêm trọng như:

• Nhiễm trùng huyết (sepsis)
• Viêm phổi
• Viêm mô tế bào (nhiễm trùng mô mềm)
• Viêm màng não (hiếm gặp)
• Ngoài ra: viêm xương tủy, viêm khớp, viêm nội tâm mạc, nhiễm trùng tiết niệu...

Ai dễ bị nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B?

GBS hiếm khi gây bệnh ở người trưởng thành khỏe mạnh. Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc bệnh lý nền, vi khuẩn này có thể trở thành mối đe dọa. Theo Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), khoảng 1 trong 20 người lớn không mang thai bị nhiễm GBS nghiêm trọng có thể tử vong.

Một số nhóm đối tượng cần chú ý khi bị nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B bao gồm:

• Người cao tuổi
• Người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ gan
• Người đang điều trị ung thư hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch
• Người có vết thương hở, mới phẫu thuật hoặc đặt ống thông
• Bệnh nhân nằm viện lâu ngày, đặc biệt là tại khoa Hồi sức tích cực (ICU)

Những đối tượng này nên đặc biệt cảnh giác khi có triệu chứng nhiễm trùng, dù là nhẹ, để ngăn chặn sự lan rộng của vi khuẩn trong cơ thể.

Dấu hiệu nhận biết nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B ở người lớn

Triệu chứng nhiễm GBS ở giai đoạn đầu có thể mơ hồ, dễ nhầm với các bệnh lý thông thường như cảm cúm hoặc viêm da. Ở người trưởng thành khỏe mạnh, các triệu chứng thường nhẹ hoặc không xuất hiện. Tuy nhiên, ở người có nguy cơ cao, các dấu hiệu cần chú ý bao gồm:

• Sốt cao đột ngột, ớn lạnh
• Mệt mỏi, suy nhược không rõ nguyên nhân
• Ho, khó thở, đau ngực (gợi ý viêm phổi)
• Đau đầu dữ dội, buồn nôn, cứng gáy (gợi ý viêm màng não)
• Vùng da đỏ, sưng, đau (gợi ý viêm mô tế bào)
• Rối loạn ý thức, lơ mơ (có thể do nhiễm trùng huyết nặng)

Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ và có các triệu chứng trên, đặc biệt là sốt kéo dài trên 48 giờ hoặc vết thương sưng đỏ không cải thiện, hãy đến bệnh viện ngay để được thăm khám.

Xem ngay: Gói khám tổng quát, khám sức khỏe toàn diện tại Hồ Chí Minh

Chẩn đoán và điều trị

Việc chẩn đoán nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B đòi hỏi bác sĩ kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng nhằm xác định chính xác chủng vi khuẩn và vị trí nhiễm trùng. Một số phương pháp thường được chỉ định bao gồm:

• Xét nghiệm máu: phát hiện nhiễm trùng huyết hoặc dấu hiệu viêm.
• Cấy vi khuẩn: Lấy mẫu máu, đờm, hoặc dịch vết thương để xác định GBS (tiêu chuẩn vàng).
• Chụp X-quang hoặc CT: đánh giá tổn thương phổi hoặc cơ quan nghi ngờ khác, nếu cần.

Sau khi xác định được nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh phù hợp với chủng GBS và mức độ nhiễm trùng. Việc điều trị cần thực hiện sớm, đúng phác đồ và đủ liều để ngăn ngừa biến chứng và kháng thuốc.

Chủ động phòng ngừa là giải pháp tốt nhất

Không thể loại bỏ hoàn toàn GBS trong cơ thể, tuy nhiên có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng bằng các biện pháp sau:

• Vệ sinh cá nhân: rửa tay thường xuyên, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc môi trường y tế
• Chăm sóc vết thương đúng cách: sát trùng, thay băng thường xuyên, không để vết thương hở
• Kiểm soát tốt bệnh lý nền: đặc biệt là đái tháo đường, bệnh gan, bệnh phổi...
• Tăng cường sức đề kháng: ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý, luyện tập thể dục nhẹ nhàng
• Chủ động thăm khám: khi có các dấu hiệu nhiễm trùng, không nên tự ý dùng thuốc tại nhà.
• Riêng với phụ nữ mang thai, việc tầm soát GBS trong những tuần cuối thai kỳ cũng rất quan trọng để tránh lây truyền sang trẻ sơ sinh.

Khi nào cần đi khám?

Nếu bạn có bệnh lý nền, vừa phẫu thuật, hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy đi khám ngay khi xuất hiện các dấu hiệu như:

• Sốt trên 38°C kéo dài hơn 48 giờ
• Vết thương sưng, đỏ, đau, hoặc có mủ
• Khó thở, đau ngực, hoặc mệt mỏi bất thường

Ngoài ra, nếu bạn đang dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc mới trải qua điều trị ung thư, đừng chủ quan trước bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào.

Việc phát hiện và điều trị kịp thời sẽ giúp tăng hiệu quả điều trị, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng.

Kết luận

Liên cầu khuẩn nhóm B là vi khuẩn phổ biến thường không gây bệnh ở người khỏe mạnh. Tuy nhiên, ở những người có bệnh lý nền hoặc suy giảm miễn dịch, GBS có thể gây các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng huyết, viêm phổi, viêm mô tế bào... Nhận biết sớm triệu chứng – điều trị đúng – phòng ngừa chủ động là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe trước nguy cơ từ GBS.

Xem ngay: Tiêu ra máu, chướng bụng người đàn ông phát hiện có 4 khối u trong ổ bụng