Xơ gan: Tổn thương gan nghiêm trọng có thể dẫn tới tử vong

Xơ gan là bệnh lý mạn tính của gan, đặc trưng bởi các mô xơ, sẹo thay thế cho mô gan khỏe mạnh và sự hình thành các nốt tân sinh, làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng. Xơ gan là tiến triển của nhiều bệnh lý về gan khác, như: viêm gan siêu vi B, C; gan nhiễm mỡ, ứ mật…

(Ảnh minh họa internet)

Các biến chứng của xơ gan

Xơ gan là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Trên thế giới, mỗi năm có hơn 20.000 người chết vì bệnh gan mạn tính và xơ gan. Một số biến chứng nặng có thể dẫn đến tử vong của xơ gan:

- Bụng có nước nhiều, có thể nhiễm trùng dịch báng. Khi đó, bệnh nhân có thể bị đau bụng, tiêu chảy, sốt hoặc không có triệu chứng (chỉ xét nghiệm nước trong bụng mới biết có nhiễm trùng).

- Ói ra máu do vỡ các tĩnh mạch thực quản hoặc tĩnh mạch ở phần đáy dạ dày khi các mạch máu này bị căng quá mức. Khi ói nhiều, bệnh nhân có thể bị choáng váng do thiếu máu cấp tính và tụt huyết áp, nhiều trường hợp có thể gây tử vong.

- Hôn mê do suy gan nặng. Khi gan không còn đào thải được các chất độc, các chất độc này sẽ bị ứ lại trong máu, ngấm vào hệ thần kinh và làm rối loạn các hoạt động của não, nặng nhất là gây hôn mê sâu.

- Suy thận xảy ra trên nền xơ gan, y học gọi là “hội chứng gan-thận”. Bệnh nhân đi tiểu ít dần rồi không đi tiểu được nữa, có thể gây tử vong.

- Làm tăng nguy cơ ung thư gan lên rất cao.

(Ảnh minh họa internet)

Nguyên nhân nào gây xơ gan?

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn tới xơ gan, thường gặp là:

- Do viêm gan siêu vi B, C, D;

- Do rượu;

- Do bệnh lý tự miễn dịch (hệ thống miễn dịch của cơ thể tự tấn công gan);

- Các bệnh lý rối loạn chuyển hóa: Bệnh Wilson (bệnh do tích lũy đồng trong cơ thể), bệnh Hemochromatosis (do tích lũy sắt), thiếu alpha 1- antitrypcin;

- Ứ máu ở gan kéo dài: Suy tim phải nặng kéo dài (bệnh lý gan-tim), hội chứng Budd-Chiari (tắc tĩnh mạch trên gan);

- Tình trạng tắc mật lâu ngày;

- Thuốc: Một số loại thuốc dùng lâu ngày có thể dẫn tới xơ gan;

- Tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu: Quá trình xơ hóa diễn ra chậm chạp, thường sau 10-20 năm.

Dấu hiệu nhận biết bệnh xơ gan

Giai đoạn xơ gan còn bù: Đây là giai đoạn đầu của bệnh xơ gan, lúc này gan vẫn còn chức năng khá tốt mặc dù đã hình thành các nốt sẹo. Người bệnh thường không có triệu chứng rõ rệt, có thể chỉ cảm thấy hơi mệt mỏi, không làm việc được lâu, hay chán ăn, buồn nôn và sợ một số thức ăn (đặc biệt là những thức ăn chứa nhiều dầu mỡ). Sau khi ăn thường có cảm giác đầy bụng, khó tiêu. Đôi khi, bệnh nhân thấy đau tức vùng dưới sườn bên phải. Trên da vùng ngực, lưng và cổ của bệnh nhân có những vết “sao mạch” (đốm đỏ hình giống như hoa thị). Lòng bàn tay có thể bị ửng đỏ, danh từ y học gọi là "lòng bàn tay son".

Vết "sao mạch" (Ảnh minh họa internet)

Việc phát hiện bệnh trong giai đoạn ban đầu này thường là tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ, khi làm xét nghiệm tổng quát về chức năng gan, hoặc tình cờ phát hiện qua siêu âm bụng.

Giai đoạn xơ gan mất bù: Lúc này, gan đã bị hư hoại quá nhiều nên bắt đầu bộc lộ sự suy giảm chức năng. Một số dấu hiệu điển hình:

- Bụng ngày càng to do ứ nước trong bụng (cổ trướng hay báng bụng). Vùng mắt cá chân có thể bị sưng lên, phù mềm.

- Mệt mỏi, chán ăn, cảm giác bị suy nhược, sút cân nhanh chóng...

- Vàng da và vàng mắt, dễ bị bầm ở những chỗ tiêm chích, chảy máu răng, chảy máu cam. Phụ nữ có thể bị rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh, đàn ông có thể bị bất lực.

- Dưới bờ sườn bên phải có thể sờ thấy gan hơi cứng chắc và dưới bờ sườn bên trái có thể sờ thấy lá lách lớn.

- Rối loạn về tinh thần như mất khả năng tập trung, cảm thấy dễ mệt nhưng lại ngủ không ngon. Nặng hơn, bệnh nhân sẽ bị kích động, vật vã rồi dần dần bị hôn mê hoặc có thể ói ra máu rất nhiều và tử vong.

Phương pháp điều trị bệnh xơ gan

Xơ gan có thể do rất nhiều nguyên nhân gây ra. Muốn điều trị xơ gan, trước tiên là phải tìm được nguyên nhân, từ đó mới có phương pháp điều trị phù hợp. Ví dụ:

- Viêm gan do nhiễm siêu vi B và xơ gan ở giai đoạn đầu: sử dụng các thuốc kháng virus giúp kiểm soát virus, làm chậm tiến trình xơ hóa gan, thậm chí có thể giảm bớt mức độ xơ gan.

- Viêm và xơ gan do nhiễm siêu vi C: cần điều trị tiệt trừ virus viêm gan C.

- Nếu xơ gan do bệnh Wilson (tích lũy đồng) thì điều trị theo phác đồ dành riêng cho bệnh Wilson.

- Xơ gan do rượu: Phải ngưng uống rượu hoàn toàn (ngay cả với xơ gan do nguyên nhân khác). Bỏ rượu bia hoàn toàn sẽ hạn chế bớt yếu tố gây tổn thương gan, nhờ đó làm chậm tiến trình xơ hóa gan.

Kết quả điều trị phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh. Phát hiện càng sớm thì điều trị càng hiệu quả, càng hạn chế được các biến chứng của xơ gan. Ở giai đoạn xơ gan mất bù, tiến triển bệnh thường nặng và có nhiều biến chứng, thường đáp ứng rất kém với điều trị. Bệnh nhân nên đến khám để được các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa, Gan-Mật-Tụy của Bệnh viện Gia An 115 khám và tư vấn hướng điều trị hiệu quả phù hợp.