Bệnh do virus HMPV: Cảnh giác nhưng không hoang mang!

Mặc dù không phải là virus mới, HMPV vẫn là tác nhân đáng lưu ý trong các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, đặc biệt ở trẻ em, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch suy giảm.

Thời gian gần đây, với sự gia tăng các ca viêm hô hấp trong mùa đông, HMPV nhận được sự quan tâm lớn từ các chuyên gia y tế và cộng đồng. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta cần cảnh giác mà không hoang mang, đồng thời hiểu rõ các biện pháp phòng ngừa và xử trí phù hợp.

Virus HMPV là gì?

HMPV (Human metapneumovirus) là một loại virus thuộc họ Pneumoviridae, cùng họ với virus hợp bào hô hấp (RSV). HMPV được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2001.

Theo dữ liệu từ hệ thống giám sát dịch tễ tại TP.HCM và các nghiên cứu quốc tế, trong các ca viêm đường hô hấp, HMPV chiếm tỷ lệ nhỏ so với các tác nhân phổ biến hơn như rhinovirus, RSV hay cúm A. Cụ thể, kết quả một nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM trên các bệnh nhân viêm phổi cộng đồng nhập viện từ tháng 7-12/2024 cho thấy HMPV chỉ chiếm 12,5% ở trẻ em và không đáng kể ở người lớn. Các tác nhân thường gặp hơn là vi khuẩn Haemophilus influenzae (71,4% ở trẻ em và 42,6% ở người lớn), S. pneumoniae (42,9% ở trẻ em, 27,7% ở người lớn), virus RSV (41,1% ở trẻ em), virus cúm A (25% ở trẻ em, 48,9% ở người lớn), rhinovirus (44,6% ở trẻ em)…

Ai cần đặc biệt cảnh giác với HMPV?

Dù chiếm tỷ lệ thấp trong nhóm các tác nhân gây viêm đường hô hấp nhưng HMPV vẫn cần được cảnh giác, đặc biệt là với các nhóm đối tượng dễ tổn thương như trẻ dưới 5 tuổi, người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch hoặc mắc các bệnh lý nền. Tuy thường gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên nhưng đôi khi HMPV có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới như viêm phổi, các cơn hen hoặc làm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) trở nên trầm trọng hơn.

Tại TP.HCM, năm 2024, hệ thống giám sát dịch tễ ghi nhận số ca viêm đường hô hấp dao động từ 16.000 - 18.000 ca mỗi tháng trong 8 tháng đầu năm và có xu hướng tăng trong 3 tháng cuối năm khi thời tiết chuyển lạnh. Dù chưa ghi nhận sự gia tăng bất thường hoặc tình trạng bệnh nặng liên quan đến HMPV, Sở Y tế TP.HCM vẫn khuyến cáo cần cảnh giác trước mọi diễn biến có thể xảy ra.

HMPV lây lan như thế nào?

Virus HMPV lây lan chủ yếu qua giọt bắn từ ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Ngoài ra, virus cũng có thể lây qua tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus, sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng. Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 3-5 ngày.

Triệu chứng nhiễm virus HMPV

Những triệu chứng của bệnh HMPV thường tương tự như cúm, cảm lạnh thông thường, bao gồm:

• Ho
• Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi
• Sốt
• Đau họng
• Thở khò khè hoặc khó thở (trong các trường hợp nặng)

Một đặc điểm quan trọng của HMPV là khả năng gây nhiễm trùng tái phát do miễn dịch không hoàn toàn sau lần nhiễm đầu tiên. Điều này có nghĩa là một người có thể nhiễm HMPV nhiều lần trong đời, dù các triệu chứng thường nhẹ hơn sau mỗi lần tái nhiễm.

Điều trị bệnh do virus HMPV ra sao?

Hiện chưa thuốc kháng virus nào có thể đặc trị HMPV. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp nhiễm HMPV có triệu chứng nhẹ, người bệnh có thể kiểm soát triệu chứng tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn với các biện pháp như: tăng cường nâng cao sức đề kháng, nâng đỡ, điều trị triệu chứng.

Người bệnh nhiễm virus HMPV gây triệu chứng nặng hay làm nặng bệnh nền sẵn có thường cần nhập viện điều trị. Bạn hãy đến cơ sở y tế ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nặng như: khó thở hoặc thở nhanh, môi hoặc đầu ngón tay tím tái, sốt cao không hạ… Tại bệnh viện, tùy tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Các biện pháp phòng ngừa nhiễm HMPV

Hiện chưa có vaccine hoặc thuốc đặc trị cho HMPV, do đó phòng bệnh là biện pháp quan trọng nhất. Phòng ngừa nhiễm HMPV tập trung vào các biện pháp vệ sinh cá nhân và thực hành phòng ngừa lây nhiễm khoa học:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn. Tránh chạm tay vào mặt, đặc biệt là mắt, mũi và miệng.
• Che miệng khi ho hoặc hắt hơi: Sử dụng khăn giấy hoặc khuỷu tay để che, sau đó rửa tay sạch.
• Đeo khẩu trang: Đeo khẩu trang tại nơi đông người hoặc khi có triệu chứng bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc gần: Tránh tiếp xúc với người có triệu chứng hô hấp hoặc các bề mặt nhiễm virus.
• Duy trì không gian thông thoáng: Đảm bảo môi trường sống và làm việc có thông gió tốt, vệ sinh thường xuyên các bề mặt tiếp xúc.
• Tăng cường sức đề kháng: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, nghỉ ngơi hợp lý và giảm căng thẳng.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao, trong đó có chẩn đoán và điều trị nhiều bệnh lý hô hấp, truyền nhiễm… bao gồm cả các bệnh lý do virus HMPV gây ra. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, bạn vui lòng liên hệ Tổng đài (028) 62 885 886 hoặc sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.