“Ăn đủ mà vẫn đói”: Nam thanh niên 27 tuổi chỉ nặng 38kg do hội chứng hiếm gặp

Dù ăn đủ ba bữa mỗi ngày, thỉnh thoảng ăn vặt thêm và có tập gym đều đặn, anh S.H.N (27 tuổi, cao 1m67) vẫn chỉ nặng 38kg. Suốt nhiều năm gầy hơn bạn bè cùng tuổi, anh chỉ nghĩ do mình có “cơ địa gầy”, không ngờ nguyên nhân là một hội chứng tiêu hóa hiếm gặp, với tỷ lệ mắc chỉ khoảng 0,1%.

Tưởng cơ địa gầy, không ngờ ruột bị kẹp giữa hai mạch máu lớn

Từ nhỏ, anh S.H.N (27 tuổi, ngụ P. Minh Phụng, TP.HCM) đã mang dáng người gầy. Khi trưởng thành, anh chỉ nặng khoảng 42-45kg, cao nhất từng chạm mốc 47kg rồi lại sụt xuống ngay, dù vẫn duy trì ba bữa ăn mỗi ngày và tập gym đều. Thể trạng gầy, cân nặng khó tăng và dễ sụt, tuy nhiên N. chỉ nghĩ rằng do cơ địa hoặc do tập chưa đúng cách.

Chỉ đến gần đây, khi thỉnh thoảng cảm thấy đầy bụng, ăn chậm tiêu, đau âm ỉ vùng thượng vị, sụt đến 6kg trong vòng 5 tháng, anh mới bắt đầu lo lắng. Một sáng cuối tháng 7/2025, N. đột ngột bị căng chướng bụng, đau tức thượng vị, nôn liên tiếp 4 lần ra thức ăn cũ, được người nhà đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Gia An 115 (thuộc Khu Y tế kỹ thuật cao TP.HCM). Thời điểm nhập viện, anh chỉ nặng 38kg, thể trạng gầy yếu thấy rõ.

Hội chứng động mạch mạc treo tràng trên khiến người bệnh có thể trạng gầy suốt nhiều năm

Tại Bệnh viện Gia An 115, các bác sĩ nghi ngờ có tắc tiêu hóa mức cao sau khi siêu âm trọng điểm tại giường phát hiện dạ dày giãn bất thường xuống tận dưới rốn, nên đã chỉ định chụp CT bụng có đánh giá mạch máu. Kết quả chụp bằng “siêu máy CT” SOMATOM Force VB30 cho thấy tình trạng nghiêm trọng:

• Dạ dày giãn to (229 x 99mm), sa xuống tận vùng chậu trái
• Tá tràng đoạn D2 giãn 44 x 30mm, đoạn D3 giãn đến 67 x 33mm
• Góc giữa động mạch chủ bụng và động mạch mạc treo tràng trên chỉ còn 9 độ (bình thường khoảng 45 độ, dao động 38-65 độ), khoảng cách giữa hai động mạch này chỉ 5mm (bình thường từ 10-28mm).

“Chính góc hẹp và khoảng cách nhỏ bất thường giữa động mạch chủ bụng và động mạch mạc treo tràng trên khiến đoạn D3 của tá tràng bị kẹp giữa hai động mạch này. Nó giống như một “điểm nghẽn” làm thức ăn khó đi xuống hỗng tràng – trong khi hỗng tràng và hồi tràng là nơi hấp thu dưỡng chất. Đây là lý do dù ăn đầy đủ, thậm chí có ăn vặt thêm, cơ thể N. vẫn rơi vào tình trạng “đói âm ỉ” – đói vì không hấp thu đủ dinh dưỡng. Tình trạng này kéo dài sẽ gây thiếu máu, thiếu năng lượng và dẫn đến sụt cân liên tục. Khi thể trạng càng gầy, lớp mỡ đệm quanh mạch máu tiêu biến, khiến đoạn ruột bị kẹp nghiêm trọng hơn theo thời gian. Thức ăn bị ứ đọng lại cũng khiến dạ dày, tá tràng giãn dần dần, nhiều trường hợp bị giãn lớn như ở bệnh nhân S.H.N” – ThS.BS. Nguyễn Thế Toàn, Trưởng khoa Ngoại Bệnh viện Gia An 115 chia sẻ.

Bác sĩ Toàn cho biết, anh N. mắc phải hội chứng động mạch mạc treo tràng trên (Superior Mesenteric Artery Syndrome – SMAS), hay còn gọi là hội chứng Wilkie. Đây là tình trạng hiếm gặp với tỷ lệ mắc chỉ khoảng 0,1% (một số tài liệu đưa ra tỷ lệ mắc khoảng 0,0024 - 0,3%).

Mời bạn đọc bài Một lần gây mê – hai can thiệp lớn: Thoát vị thành bụng khổng lồ và sỏi lớn gây tắc mật

Ca phẫu thuật giúp giải phóng “điểm nghẽn” giấu kín suốt nhiều năm

Theo ThS.BS. Nguyễn Thế Toàn, những trường hợp mắc hội chứng động mạch mạc treo tràng trên ở tình trạng nhẹ có thể điều trị bảo tồn bằng cách chia nhỏ bữa ăn, loại bỏ đồ ăn có nhiều chất xơ, điều chỉnh nước và điện giải; hoặc nuôi dưỡng qua ống thông dạ dày hoặc hỗng tràng. Tuy nhiên, với người bệnh S.H.N, tình trạng tá tràng bị kẹp nghiêm trọng, dạ dày giãn lớn thì phẫu thuật là lựa chọn bắt buộc.

Ba phương pháp phẫu thuật điều trị SMAS phổ biến hiện nay gồm: phẫu thuật Strong (di động đại tràng phải, cắt dây chằng Treitz), phẫu thuật nối dạ dày - hỗng tràng và phẫu thuật nối tá tràng - hỗng tràng. Trong đó, phẫu thuật nối tá tràng - hỗng tràng dù khó hơn về mặt kỹ thuật nhưng phù hợp hơn về mặt sinh lý học tiêu hóa, tránh nguy cơ trào ngược dịch mật.

Sau khi đánh giá toàn diện, ThS.BS. Nguyễn Thế Toàn đã quyết định thực hiện nối tá tràng - hỗng tràng theo kiểu Roux-en-Y – một kỹ thuật phức tạp nhưng là lựa chọn tối ưu trong trường hợp này.

Một quai hỗng tràng được cắt cách góc Treitz khoảng 50cm, đầu dưới đưa lên nối với đoạn D2 của tá tràng kiểu bên-bên (nối tá tràng - hỗng tràng). Sau đó, bác sĩ nối còn lại của đoạn hỗng tràng đã cắt với hỗng tràng phía sau để tái lập dòng tiêu hóa – tạo thành hình chữ Y đặc trưng của kiểu Roux-en-Y. Phương pháp này giúp thức ăn từ đoạn D2 tá tràng đi thẳng xuống hỗng tràng, “bỏ qua” chỗ bị kẹt ở đoạn D3, để tiếp tục quá trình tiêu hóa và hấp thu. Dịch tiêu hóa từ gan và tụy vẫn được dẫn xuống hỗng tràng ở nhánh còn lại, trộn đều với thức ăn giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất hiệu quả. Phương pháp này cũng giúp hạn chế nguy cơ trào ngược dịch mật lên dạ dày, góp phần ổn định chức năng tiêu hóa lâu dài.

Ê-kíp phẫu thuật nội soi cho người bệnh tại Bệnh viện Gia An 115

Sau ca phẫu thuật nội soi, anh N. hồi phục tốt. Đặc biệt, nhờ được bác sĩ dinh dưỡng theo dõi sát sao, anh đã bắt đầu tăng cân, khoảng gần 3kg ngay trong tuần đầu sau mổ. Hiện bệnh nhân đã xuất viện và tiếp tục điều trị ngoại trú với bác sĩ dinh dưỡng để phục hồi thể trạng, mục tiêu đạt cân nặng 55-60kg.

“Đừng vội cho rằng gầy là do cơ địa nếu cơ thể liên tục sụt cân dù ăn uống đầy đủ. Tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm các rối loạn tiêu hóa mạn tính hoặc bất thường giải phẫu nguy hiểm, như hội chứng động mạch mạc treo tràng trên. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng thiếu dinh dưỡng kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất, tinh thần và chất lượng sống. Đặc biệt ở trẻ em, thiếu dưỡng chất trong giai đoạn phát triển có thể dẫn đến suy dinh dưỡng mạn tính, chậm tăng trưởng chiều cao, chậm phát triển trí tuệ, ảnh hưởng đến tương lai lâu dài của trẻ” – BS. Nguyễn Thế Toàn khuyến cáo.

* Bệnh viện Gia An 115 sẽ tiếp tục cập nhật tình trạng phục hồi của bệnh nhân S.H.N trong thời gian tới.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.