I. Những bệnh thường gặp khi bước qua tuổi trung niên

Khi con người bước vào tuổi trung niên thì cơ thể bắt đầu xuất hiện những dấu hiệu lao dốc của sức khỏe. Các cơ quan bị lão hóa, giảm cơ bắp, tâm lý căng thẳng, sức đề kháng kém là những vấn đề mà rất nhiều người tuổi ngoại tứ tuần phải đối mặt.

Theo một thống kê, ở Việt Nam có đến 95% người lớn tuổi có vấn đề về sức khỏe và chủ yếu mắc các bệnh mãn tính không lây nhiễm (gồm xương khớp, tim mạch và huyết áp, tiền liệt tuyến, rối loạn tiểu tiện…). Có đến 22,9% người trung niên có sức khỏe kém, trung bình một người có tuổi mắc 2,69 bệnh. Trong đó, những người có sức khỏe tốt chỉ chiếm một tỉ lệ rất nhỏ: 5,23%.

Suy yếu hệ miễn dịch

Ở tuổi trung niên, hệ miễn dịch của chúng ta không còn khỏe mạnh như trước. Do đó người trung niên dễ mắc các bệnh về đường hô hấp như cảm cúm, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt đời sống hàng ngày, và cũng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như: viêm phổi, nhiễm trùng huyết (nhiễm khuẩn trong máu), tình trạng bệnh phổi và tim xấu đi…

Khó ăn, khó ngủ

Đây là triệu chứng thường gặp nhất. Dù là cao lương mỹ vị ăn cũng chẳng ngon. Chướng bụng, đầy hơi và thay đổi nhu động ruột có thể xảy ra vì nhiều lý do ở tuổi trung niên khiến việc ăn uống không còn ngon miệng.

Thời gian nhiều nhưng lại không ngủ được, đêm nằm cứ trằn trọc. Trên thực tế, một nghiên cứu của CDC cho thấy gần 20% phụ nữ ở độ tuổi 40 đến 59 nói rằng bị khó ngủ từ 4 đêm trở lên mỗi tuần. Nghiên cứu giải thích đối với nhiều người đây là do khởi đầu của thời kỳ mãn kinh. Toát mồ hôi đêm, nhiệt độ cơ thể tăng vọt và thay đổi tâm trạng đều có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Thiếu hụt nội tiết tố

Tuổi 20 các chị em có vóc dáng đáng mơ ước, nhưng khi bước qua tuổi 30, 40 lượng mỡ tích tụ nhiều nên thể hình không còn thon thả cân đối như trước nữa. Nhất là với các chị em bước sang tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh buồng trứng bắt đầu suy thoái, mức estrogen trong cơ thể hạ thấp và dần bị thiếu hụt estrogen.

Vùng chịu tác động đầu tiên là khung chậu vì thế trong giai đoạn này người phụ nữ dễ mắc phải các chứng sa sinh dục, ngứa âm hộ, âm đạo khô, giao hợp rát... thiếu estrogen còn sinh ra ảnh hưởng xấu tới hệ thần kinh, tuyến nội tiết... sinh ra chứng mất ngủ, mệt mỏi, cáu gắt, lo âu,...

Không chỉ các chị em ái ngại với vấn đề thiếu hụt nội tiết tố mà ngay cả cánh mày râu cũng phải đối diện với tình trạng này. Testosterone như là nhiên liệu giúp cho bộ máy sinh sản của nam giới hoạt động.

Trung bình ở các nam giới sau tuổi 40, cùng với quy luật lão hóa tự nhiên của cơ thể, lượng hormone nam được sản sinh ra ngày càng ít dần và được gọi là hiện tượng suy giảm testosterone. Khi nội tiết tố này suy giảm dưới mức bình thường (dưới mức 10 - 35 nanomol/lít) là nguyên nhân chính gây ra tình trạng mãn dục nam, thường xuất hiện ở nam giới sau 40 tuổi.

Lúc này, nam giới bắt đầu đầu xuất hiện dấu hiệu của mãn dục rõ rệt hơn, chẳng hạn như nhức đầu, rối loạn giấc ngủ, cáu gắt, mệt mỏi lả người, ngủ gà ngủ gật, khô da, rụng tóc, tóc bạc sớm, khối lượng cơ suy giảm, teo cơ, lượng mỡ lại tăng lên.

Đặc biệt là các biểu hiện về tình dục, người bệnh giảm và mất đi ham muốn tình dục, bị rối loạn cương dương, chất lượng và số lượng tinh trùng giảm nhiều, ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh sản.

Bệnh đái tháo đường, tim mạch

Đái tháo đường type 2 là bệnh thường gặp ở người trung niên, tuổi khởi phát tiểu đường là trên 40 tuổi, đặc biệt gia tăng nhanh chóng ở người từ 45 - 65 tuổi. Bệnh thường khởi phát một cách âm thầm và khó nhận biết, chủ yếu được phát hiện tình cờ qua thăm khám, xét nghiệm máu định kỳ.

Bên cạnh tiểu đường, sau tuổi 40, không kể là nam hay nữ đều có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành tăng cao. Đặc biệt chú ý rằng, phụ nữ trước thời kỳ mãn kinh có tỉ lệ mắc bệnh thấp hơn nam giới, nhưng sau khi mãn kinh thì tỉ lệ này giữa hai giới lại tương đương nhau.

Bởi khi ở độ tuổi sinh đẻ, hệ thống tim mạch của phụ nữ được bảo vệ bởi các hormon sinh dục nữ (estrogen), các hormon sinh dục này có tác dụng giảm hàm lượng cholesterol của cơ thể, bảo vệ thành mạch và tim. Khi ngoài tuổi 40 (đến tuổi tiền mãn kinh), lượng hormon sinh dục bị giảm đáng kể và bắt đầu giai đoạn tiến triển các bệnh tim mạch (tăng huyết áp, bệnh mạch vành...).

Ngoài sự thay đổi nội tiết, nguyên nhân khiến phụ nữ ở độ tuổi này mắc bệnh tim mạch nhiều hơn so với các độ tuổi khác và nhiều hơn nam giới là do tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường týp 2 cao hơn, hay bị các rối loạn tuyến giáp hơn, có nhiều vấn đề (áp lực) trong gia đình và công việc hơn so với nam. Hệ thống tim mạch ở phụ nữ cũng dễ bị tổn thương hơn khi có tác động của các tác nhân độc hại.

Bệnh xương khớp

Khi có tuổi, con người có xu hướng giảm mật độ xương và giảm độ vững chắc của xương, có thể dẫn đến loãng xương. Nhất là ở các chị em phụ nữ.

Một số công trình nghiên cứu đã chứng minh rằng phụ nữ sau tuổi 35, sức mạnh cơ bắp cứ 10 năm lại suy giảm 10 - 20%, thường xuất hiện các cảm giác khó chịu ở các khớp, đồng thời dễ phát sinh những biến đổi có tính suy thoái như loãng xương, có bệnh ở cột sống cổ.

Loãng xương là căn bệnh không gây chết người nhưng là mối đe dọa đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ.

Ung thư

Ung thư là nguyên nhân gây tử vong cao thứ 2 trên toàn thế giới, chỉ sau các bệnh tim mạch. Chẩn đoán ung thư muộn chính là thách thức lớn nhất đối với điều trị và tỷ lệ sống còn. Bạn có biết rằng tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất với bệnh ung thư? Hầu hết các trường hợp ung thư đều xảy ra ở người lớn tuổi, đặc biệt tỷ lệ cao nhất ở người trên 50 tuổi.

Các nhà khoa học đưa ra một số lý do giải thích như sau: Người lớn tuổi có thời gian tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư lâu hơn; Người lớn tuổi cũng ít có khả năng sữa chữa khi các tế bào xảy ra hư hỏng, sức đề kháng kém hơn, cơ thể lão hóa dễ dẫn tới ung thư…

Điều này dẫn đến nghịch lý, đáng lẽ sau rất nhiều năm cống hiến cho gia đình, xã hội, lẽ ra sau tuổi 40 - 50, mọi người có thể tận hưởng cuộc sống tự do, làm điều mình muốn thì họ lại phải dành quãng thời gian còn lại để chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cá nhân.

II. Cần làm gì để bảo vệ sức khỏe trong mỗi giai đoạn trong đời người phụ nữ?

Phòng bệnh bao giờ cũng hiệu quả, nhẹ nhàng hơn chữa bệnh. Do đó, để kịp thời phát hiện ra những bất thường của cơ thể, từ đó có hướng điều trị hoặc phòng ngừa tích cực, mỗi người nên chủ động khám sức khỏe định kỳ.

Bởi khi đi khám sức khỏe, chúng ta sẽ được kiểm tra sức khỏe một cách toàn diện thông qua khám tổng quát, khám chuyên khoa, thực hiện các xét nghiệm và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang, siêu âm, CT... Thông qua kết quả khám, các bác sĩ không những giúp đánh giá tình trạng sức khỏe hiện tại mà còn giúp dự đoán các yếu tố nguy cơ có thể gây bệnh trong tương lai.

Cuộc sống hiện đại, mỗi người vội vã theo guồng quay của cuộc sống để đạt đến thành công, địa vị xã hội. Tuy nhiên, để toàn tâm, toàn lực với gia đình, sự nghiệp, nhiều người đánh đổi cả sức khỏe của chính mình mà quên mất rằng bản thân có vui, có khỏe thì gia đình mới trọn vẹn.

Vậy làm thế nào để vừa hài hòa giữa sự nghiệp, gia đình, vừa có thời giân chăm sóc bản thân?
Những dấu hiệu nào cảnh báo sức khỏe đang xuống cấp trầm trọng?
Tầm soát sức khỏe quan trọng như thế nào?
Và cần lưu ý gì khi khám sức khỏe tổng quát?

Tất cả những thắc mắc này sẽ được các chuyên gia của Bệnh viện Gia An 115: BS.CK2 Trương Thiện Niềm - Trưởng khoa Khám bệnh và BS.CK1 Đoàn Thị Liễu - Bác sĩ Nội tổng quát giải đáp trong chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề Những điều cần biết khi khám sức khỏe tổng quát.

Chương trình sẽ được phát sóng vào thứ 4, ngày 11/11/2020 trên Fanpage Bệnh viện Gia An 115, Fanpage AloBacsi - Hỏi bác sĩ trả lời, Kênh Youtube của AloBacsi và Website AloBacsi.com.

Ngay từ bây giờ, nếu có các thắc mắc về chủ đề của chương trình, hãy gửi câu hỏi về cho chúng tôi qua website AloBacsi.com, email kbol@alobacsi.vn, inbox câu hỏi trực tiếp qua Fanpage AloBacsi - Hỏi bác sĩ trả lời để 2 chuyên gia trả lời trực tiếp trong chương trình.

Bệnh viện Gia An 115 đã đồng hành cùng AloBacsi trong chương trình này.