6 dấu hiệu của bệnh thiếu máu: Nhận biết sớm để điều trị kịp thời

Thiếu máu là tình trạng cơ thể thiếu hụt hồng cầu hoặc hemoglobin, dẫn đến giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu. Tình trạng này khá phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ do các biểu hiện ban đầu mờ nhạt. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, thiếu máu có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là tim mạch, thần kinh và khả năng miễn dịch.

Vậy dấu hiệu của bệnh thiếu máu là gì? Khi nào cần đi khám? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết các triệu chứng cảnh báo để có hướng xử trí kịp thời.

Dấu hiệu của bệnh thiếu máu thường gặp

Các triệu chứng thiếu máu có thể khác nhau tùy vào mức độ và nguyên nhân gây bệnh, nhưng người bệnh thường gặp một hoặc nhiều biểu hiện sau:

Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt

Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất, đặc biệt ở người có làn da sáng. Da mặt, môi, lòng bàn tay và kết mạc mắt trở nên nhợt nhạt do giảm lượng hemoglobin – chất tạo màu đỏ và vận chuyển oxy trong máu.

Mệt mỏi, uể oải kéo dài

Thiếu oxy khiến cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, mất sức dù đã nghỉ ngơi đầy đủ. Gắng sức nhẹ như leo cầu thang hay làm việc nhà cũng trở nên khó khăn.

Chóng mặt, hoa mắt, đau đầu

Khi não không được cung cấp đủ oxy, người bệnh dễ bị chóng mặt, đặc biệt khi thay đổi tư thế đột ngột (từ ngồi sang đứng), kèm theo cảm giác choáng váng hoặc đau đầu âm ỉ. Trong trường hợp nặng, chóng mặt có thể liên quan đến hạ huyết áp tư thế.

Nhịp tim nhanh, đánh trống ngực

Tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp lượng oxy thiếu hụt, dẫn đến tim đập nhanh, hồi hộp, hoặc đánh trống ngực, đặc biệt khi thiếu máu ở mức độ vừa hoặc nặng. Ở người có bệnh tim sẵn, thiếu máu có thể làm bệnh nặng hơn.

Khó thở, đặc biệt khi gắng sức

Khó thở là dấu hiệu thường thấy khi thiếu máu ở mức trung bình đến nặng. Người bệnh có thể cảm thấy hụt hơi, thở nhanh dù chỉ vận động nhẹ. Trong trường hợp nghiêm trọng, khó thở có thể xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi.

Lạnh tay chân, dễ cảm thấy ớn lạnh

Do lưu lượng máu nuôi các chi giảm, người bệnh thường cảm thấy tay chân lạnh, tê bì, hoặc dễ bị lạnh toàn thân hơn bình thường. Triệu chứng này có thể rõ rệt hơn trong thiếu máu do thiếu sắt.

Dấu hiệu thiếu máu ở từng đối tượng đặc biệt

Thiếu máu ở phụ nữ

Phụ nữ, đặc biệt trong độ tuổi sinh sản, dễ bị thiếu máu do mất máu trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc thai kỳ. Ngoài các dấu hiệu trên, phụ nữ thiếu máu có thể gặp:

• Kinh nguyệt kéo dài, lượng máu kinh nhiều
• Da khô, tóc gãy rụng
• Móng tay dễ gãy, lưỡi đau rát hoặc viêm (thường gặp trong thiếu máu do thiếu vitamin B12 hoặc folate)

Thiếu máu ở trẻ em

Ở trẻ nhỏ, thiếu máu thường khó phát hiện hơn. Cha mẹ nên lưu ý:

• Trẻ chậm tăng cân, biếng ăn
• Thường xuyên mệt mỏi, ít hoạt động
• Khó tập trung, học kém
• Da xanh xao, môi nhợt nhạt

Thiếu máu kéo dài ở trẻ có thể gây chậm phát triển chiều cao hoặc nhận thức, vì vậy cần phát hiện sớm.

Nguyên nhân gây thiếu máu

Thiếu máu có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• Thiếu hụt dinh dưỡng: thiếu sắt, vitamin B12, hoặc axit folic
• Mất máu mạn tính: do kinh nguyệt, xuất huyết tiêu hóa, hoặc chấn thương
• Bệnh lý mạn tính: suy thận, viêm khớp, ung thư
• Rối loạn tạo máu: như bệnh thalassemia hoặc bệnh tủy xương

Hiểu rõ nguyên nhân giúp điều trị hiệu quả hơn.

Khi nào cần đi khám vì nghi ngờ thiếu máu?

Bạn nên đến cơ sở y tế để kiểm tra nếu xuất hiện một hoặc nhiều biểu hiện sau:

• Mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân
• Hoa mắt, chóng mặt thường xuyên
• Da và niêm mạc nhợt nhạt
• Khó thở, tim đập nhanh khi vận động nhẹ

Những người mắc các bệnh mạn tính như bệnh thận, viêm khớp hay bệnh tiêu hóa nên đi khám sớm nếu có dấu hiệu thiếu máu, vì thiếu máu có thể là biểu hiện của biến chứng nghiêm trọng từ các bệnh này. Xét nghiệm công thức máu đơn giản sẽ xác định có thiếu máu hay không, mức độ thiếu máu và nguyên nhân.

Không nên chủ quan vì thiếu máu có thể cảnh báo sự tiến triển của một số bệnh lý nền 

Thiếu máu có nguy hiểm không?

Nếu không điều trị đúng cách, thiếu máu có thể gây ra:

• Rối loạn tim mạch: Tim làm việc nhiều hơn, dễ dẫn đến suy tim, nhất là ở người lớn tuổi.
• Suy giảm miễn dịch: Cơ thể dễ nhiễm trùng, lâu lành vết thương.
• Ảnh hưởng phát triển ở trẻ em: Chậm lớn, kém tập trung, học kém.
• Biến chứng thai kỳ: Thiếu máu nặng có thể gây sinh non, nhẹ cân, tăng nguy cơ tử vong mẹ và bé.
• Tổn thương thần kinh: Thiếu máu do thiếu vitamin B12 hoặc folate kéo dài có thể gây tổn thương thần kinh không hồi phục.

Xem thêm: Tác hại của thiếu máu - Nguy hiểm âm thầm dễ bị bỏ qua

Làm gì khi có dấu hiệu của bệnh thiếu máu?

Nếu nghi ngờ thiếu máu, đừng tự ý bổ sung sắt hay thuốc bổ mà không có chỉ định, vì điều này có thể gây ngộ độc hoặc che lấp triệu chứng bệnh lý nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa. Hãy:

• Đi khám chuyên khoa để được xét nghiệm máu và chẩn đoán nguyên nhân.
• Bổ sung dinh dưỡng: Ăn thực phẩm giàu sắt heme (gan, thịt đỏ, hải sản) hoặc sắt không heme (rau xanh đậm, đậu) kết hợp với vitamin C để tăng hấp thu, cùng thực phẩm giàu vitamin B12 và axit folic.
• Điều trị nguyên nhân nền: Ví dụ, điều trị bệnh dạ dày – ruột gây chảy máu hoặc rối loạn hấp thu.

Kết luận

Dấu hiệu của bệnh thiếu máu thường âm thầm, dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, da xanh xao... đừng chủ quan. Hãy đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Duy trì chế độ ăn cân bằng và kiểm tra sức khỏe định kỳ cũng là cách hiệu quả để phòng ngừa thiếu máu, bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, bạn vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.

Xem thêm: Cơn thiếu máu não thoáng qua là gì? Có bị đột quỵ không?