LDL-C cao: Nguy hiểm thế nào cho tim mạch?

LDL-C hay còn gọi là cholesterol “xấu” là thủ phạm chính gây xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Nhiều người không biết rằng LDL-C cao có thể âm thầm tiến triển trong nhiều năm trước khi gây biến chứng nguy hiểm. Hiểu rõ LDL-C, cơ chế gây hại và cách kiểm soát chỉ số này sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe tim mạch.

LDL-C là gì và vì sao được gọi là “cholesterol xấu”?

Cholesterol là một dạng chất béo có vai trò quan trọng đối với cơ thể, giúp hình thành màng tế bào, sản xuất hormone và hỗ trợ tiêu hóa chất béo. Tuy nhiên, cholesterol không tự do lưu thông mà gắn với lipoprotein để vận chuyển trong máu. Trong đó, LDL-C (Low-Density Lipoprotein Cholesterol) được gọi là cholesterol “xấu” vì có xu hướng mang cholesterol từ gan ra ngoại vi, dễ lắng đọng vào thành mạch.

Nếu lượng LDL-C trong máu quá cao, chúng bám dính vào lớp nội mạc mạch máu, hình thành các mảng xơ vữa, lâu ngày gây hẹp hoặc tắc nghẽn. Chính vì thế, LDL-C cao luôn là chỉ số được bác sĩ tim mạch đặc biệt quan tâm.

Tham khảo thêm: Chỉ số mỡ máu – Cách đọc, ý nghĩa và khi nào cần điều trị?

LDL-C cao ảnh hưởng thế nào đến tim mạch?

Các nghiên cứu dịch tễ học trên hàng triệu người đã khẳng định mối liên quan chặt chẽ giữa LDL-C và nguy cơ bệnh tim mạch. Khi LDL-C cao, cơ thể phải đối diện với hàng loạt nguy cơ:

• Xơ vữa động mạch: LDL-C dư thừa xâm nhập lớp nội mạc, bị oxy hóa và kích thích phản ứng viêm, tạo thành mảng xơ vữa.
• Hẹp mạch máu: Mảng xơ vữa dày lên, lòng mạch hẹp lại, máu lưu thông kém, gây thiếu máu cơ tim mạn tính.
• Hình thành huyết khối: Khi mảng xơ vữa vỡ, tiểu cầu bám vào tạo cục máu đông, dễ gây tắc nghẽn đột ngột.
• Nhồi máu cơ tim và đột quỵ: Đây là biến chứng nặng nề nhất, có thể đe dọa tính mạng nếu không cấp cứu kịp thời.

Theo một phân tích đăng trên tạp chí The Lancet, việc giảm LDL-C bằng statin giúp giảm nguy cơ biến cố tim mạch tới 20–25%. Điều này cho thấy LDL-C là một mục tiêu điều trị quan trọng, chứ không chỉ là một con số trong xét nghiệm máu.

Khi nào LDL-C được coi là cao?

Giá trị LDL-C được đo bằng xét nghiệm mỡ máu. Dưới đây là phân loại theo khuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA):

• < 100 mg/dL (2,6 mmol/L): Tối ưu
• 100 – 129 mg/dL (2,6 – 3,3 mmol/L): Gần tối ưu
• 130 – 159 mg/dL (3,4 – 4,1 mmol/L): Giới hạn cao
• 160 – 189 mg/dL (4,1 – 4,9 mmol/L): Cao
• ≥ 190 mg/dL (≥ 4,9 mmol/L): Rất cao

Người có LDL-C ≥ 130 mg/dL đã cần cảnh giác. Nếu LDL-C ≥ 160 mg/dL, nguy cơ tim mạch tăng rõ rệt và nên có biện pháp can thiệp.

Vì sao LDL-C tăng cao?

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng LDL-C tăng:

• Chế độ ăn không lành mạnh: Ăn nhiều chất béo bão hòa (mỡ động vật, da gà, bơ sữa béo) và chất béo trans (đồ chiên rán, bánh ngọt công nghiệp).
• Thừa cân, béo phì: Tăng mô mỡ làm rối loạn chuyển hóa lipid.
• Ít vận động: Lười tập luyện khiến HDL-C giảm, LDL-C tăng.
• Thói quen xấu: Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia.
• Bệnh lý nền: Tiểu đường, suy giáp, hội chứng thận hư.
• Yếu tố di truyền: Một số người mắc rối loạn lipid máu gia đình, khiến LDL-C cao ngay từ trẻ tuổi.

Biện pháp kiểm soát LDL-C cao

Để giảm LDL-C và bảo vệ tim mạch, cần kết hợp nhiều biện pháp:

1. Thay đổi lối sống

Ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá béo (cá hồi, cá thu), hạt và ngũ cốc nguyên hạt. Giảm ăn mỡ động vật, thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt có gas. Tập thể dục đều đặn (đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội) ít nhất 30 phút/ngày. Duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo bụng. Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.

Tham khảo thêm: Bệnh tim mạch nên ăn gì và kiêng gì? Gợi ý thực đơn lành mạnh cho trái tim khỏe

2. Điều trị bằng thuốc

Statin: Nhóm thuốc hạ LDL-C mạnh nhất, thường được chỉ định cho bệnh nhân nguy cơ cao.

Ezetimibe: Ức chế hấp thu cholesterol tại ruột.

Thuốc sinh học (PCSK9 inhibitors): Dành cho bệnh nhân LDL-C rất cao hoặc không dung nạp statin.

Fibrate, niacin: Dùng khi bệnh nhân đồng thời có triglyceride cao.

Việc sử dụng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ, không tự ý uống để tránh tác dụng phụ.

3. Theo dõi định kỳ

Xét nghiệm mỡ máu ít nhất mỗi 6–12 tháng, hoặc sớm hơn nếu đang điều trị thuốc. Kết hợp tầm soát tim mạch: điện tim, siêu âm tim, chụp mạch vành khi có chỉ định.

Nên kiểm tra mỡ máu định kỳ để bảo vệ sức khỏe mạch máu (Ảnh minh họa)

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám chuyên khoa tim mạch hoặc nội tổng quát nếu:

• Xét nghiệm cho thấy LDL-C ≥ 160 mg/dL.
• Có nhiều yếu tố nguy cơ tim mạch: hút thuốc, tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì.
• Gia đình có người từng bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ sớm (< 55 tuổi ở nam, < 65 tuổi ở nữ).
• Đã từng có biến cố tim mạch trước đó.

Kết luận

LDL-C cao là “kẻ thù thầm lặng” của trái tim. Sự tích tụ cholesterol xấu trong lòng mạch không gây triệu chứng ngay lập tức, nhưng âm thầm tạo nên những biến cố nguy hiểm. Do đó, việc xét nghiệm mỡ máu định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và điều trị đúng cách là chìa khóa giúp bạn bảo vệ sức khỏe tim mạch. Chủ động kiểm soát LDL-C từ hôm nay chính là cách đầu tư bền vững nhất cho tương lai.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.