Những món ăn tốt cho người bị xơ gan giúp cải thiện sức khỏe

Xơ gan làm suy giảm khả năng chuyển hóa, giải độc và dự trữ năng lượng của gan. Khi gan bị tổn thương, người bệnh dễ mệt mỏi, chán ăn, sụt cân và thậm chí gặp biến chứng như phù, cổ trướng hoặc bệnh não gan. Vì vậy, chế độ ăn hợp lý không chỉ giúp bổ sung năng lượng mà còn giảm áp lực lên gan, hỗ trợ kiểm soát bệnh tốt hơn. Dưới đây là một số món ăn phù hợp, được khuyến nghị trong dinh dưỡng cho người xơ gan.

Cháo cá hồi – rau củ: nhẹ bụng, giàu omega-3 chống viêm

Cháo là lựa chọn lý tưởng khi gan đang yếu, bởi dạng lỏng giúp tiêu hóa dễ dàng, hạn chế đầy bụng và giảm gánh nặng chuyển hóa. Cá hồi cung cấp acid béo omega-3 có đặc tính chống viêm, hỗ trợ bảo vệ tế bào gan. Khi kết hợp với cà rốt hoặc bí đỏ – hai loại rau củ giàu beta-carotene – món cháo trở thành bữa ăn cân bằng, mềm, dễ nuốt và phù hợp cho những người ăn uống kém do bệnh.

Món này đặc biệt hữu ích với người đang trong giai đoạn xơ gan mất bù nhẹ, ăn uống khó khăn hoặc tiêu hóa kém. Chỉ cần nấu loãng, không nêm nhiều muối và bỏ hoàn toàn mỡ động vật để tránh tăng áp lực cho gan.

Lưu ý, dùng cho người bệnh xơ gan còn bù hoặc mất bù nhẹ, không có rối loạn tiêu hóa mỡ rõ. Nếu muốn an toàn hơn cho mọi giai đoạn, có thể thay bằng cá rô phi, cá lóc, cá basa, cá thu nhỏ (cùng với rau củ).

Canh bí đỏ hầm gà: bổ dưỡng nhưng không gây nặng gan

Bí đỏ chứa nhiều chất chống oxy hóa, đặc biệt là beta-carotene, giúp giảm tổn thương tế bào gan trước các gốc tự do. Khi ninh cùng xương gà hoặc thịt gà bỏ da, món canh vừa cung cấp lượng đạm dễ tiêu, vừa mang lại cảm giác nhẹ bụng – điều rất quan trọng đối với người xơ gan vốn dễ đầy hơi hoặc khó tiêu.

Điều cần chú ý là không dùng phần nước có nhiều mỡ. nên hớt sạch lớp mỡ nổi trên bề mặt, nêm nếm nhạt và dùng nóng. Đây cũng là món thích hợp trong chế độ 5–6 bữa nhỏ mỗi ngày cho người bệnh.

Bí đỏ chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp giảm tổn thương tế bào gan trước các gốc tự do

Xem thêm: Bệnh gan - Dấu hiệu cảnh báo và các phương pháp điều trị

Cá lóc kho nghệ: hỗ trợ tiêu hóa, chống viêm tự nhiên

Cá lóc là loại cá trắng, ít béo, có hàm lượng protein cao nhưng lại rất dễ hấp thu – phù hợp với hệ tiêu hóa yếu. Nghệ có tác dụng kháng viêm, giảm xơ hóa, hỗ trợ cải thiện chức năng gan qua hoạt chất curcumin. Khi kho cá lóc với nghệ theo cách nhạt, ít gia vị, món ăn giữ được hương vị tự nhiên, không gây kích thích dạ dày và hoàn toàn phù hợp cho người phải ăn giảm muối.

Món này có thể ăn kèm cơm trắng loãng hoặc cháo, giúp người bệnh dễ ăn hơn mà vẫn đảm bảo đủ năng lượng.

Đậu phụ om cà chua: nguồn đạm an toàn cho người nguy cơ não gan

Ở những người xơ gan giai đoạn nặng hoặc xuất hiện dấu hiệu bệnh não gan, bác sĩ thường khuyến cáo giảm đạm động vật để hạn chế tích tụ ammonia. Đậu phụ là nguồn đạm thực vật dễ tiêu, ít chất béo, không gây tăng gánh nặng chuyển hóa.

Khi om cùng cà chua, món ăn cung cấp thêm lycopene và vitamin C – những chất chống oxy hóa tốt cho gan. Cách chế biến nên đơn giản, không chiên rán để tránh tăng lượng chất béo khó tiêu.

Đậu phụ là nguồn đạm thực vật dễ tiêu, ít chất béo, không gây tăng gánh nặng chuyển hóa

Rau xanh luộc hoặc hấp: bổ vitamin, giảm phù và tăng đào thải độc

Rau xanh như cải bó xôi, cải thìa, bông cải xanh, mồng tơi… chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp cải thiện hoạt động đường ruột, giảm táo bón – tình trạng có thể khiến ammonia tích tụ và làm bệnh não gan nặng hơn. Rau hấp hoặc luộc giữ lại nhiều giá trị dinh dưỡng và không dùng đến dầu mỡ, phù hợp cho người cần giảm muối và chất béo.

Người bệnh nên tránh các món rau xào đậm vị, nhiều nước mắm hoặc bột ngọt vì có thể làm tăng lượng natri.

Trái cây mềm và ít đường: bổ năng lượng nhưng không gây tăng gánh nặng cho gan

Gan xơ hóa khiến quá trình chuyển hóa đường bị ảnh hưởng. Người bệnh nên ưu tiên các loại trái cây có chỉ số đường thấp đến trung bình như táo xanh, lê, ổi, bưởi, thanh long, dưa leo, cóc, ổi… (GI < 55). Đây là nguồn cung cấp vitamin, chất chống oxy hóa và chất xơ hòa tan giúp hỗ trợ gan hoạt động tốt hơn. Hạn chế tối đa chuối chín, xoài chín, mít, sầu riêng, nho ngọt, vải, nhãn.

Trái cây nên ăn nguyên miếng, hạn chế ép lấy nước để tránh làm tăng tải đường vào máu.

Người bệnh xơ gan nên ưu tiên các loại trái cây có chỉ số đường thấp đến trung bình như táo xanh, lê, ổi...

Xem thêm: Bệnh xơ gan kiêng ăn gì? Các loại thực phẩm nên tránh

Lời khuyên dinh dưỡng thêm cho người xơ gan

Ngoài việc lựa chọn món ăn phù hợp, người bệnh xơ gan nên:

• Ăn nhạt, giảm muối tuyệt đối khi có phù hoặc cổ trướng.
• Hạn chế thịt đỏ và nội tạng vì chứa nhiều sắt và purin, dễ gây tăng ammonia và xuất huyết tiêu hóa.
• Tuyệt đối tránh rượu bia; đồ chiên rán, mỡ động vật; thực phẩm muối chua, đồ hộp, mắm ruốc, xúc xích, lạp xưởng; bột ngọt; nước dừa
• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày để duy trì năng lượng ổn định.

Tham khảo thêm: Nguyên tắc “vàng” trong chế độ ăn cho người bệnh gan mật

Kết luận

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh xơ gan. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp – từ cháo cá hồi, canh bí đỏ, cá lóc kho nghệ đến đậu phụ om cà chua và rau xanh – có thể giúp giảm áp lực lên gan, hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng sống. Người bệnh nên kết hợp chế độ ăn cùng điều trị y khoa và tái khám định kỳ để theo dõi chức năng gan, từ đó tối ưu kết quả điều trị.