Điều trị đau sau zona bằng Vật lý trị liệu – Y học cổ truyền

Với nhiều người từng mắc zona thần kinh, cơn đau dữ dội không đến từ những mảng mụn nước đỏ rát, mà là từ những ngày sau đó – khi vùng da tổn thương tưởng chừng đã lành, nhưng cảm giác bỏng rát, đau buốt như kim chích vẫn âm ỉ không dứt. Đây chính là hội chứng đau sau zona – một biến chứng mạn tính khiến người bệnh rơi vào chuỗi ngày suy kiệt thể chất lẫn tinh thần.

Tại Bệnh viện Gia An 115, hướng điều trị kết hợp giữa Y học hiện đại và Y học cổ truyền – Vật lý trị liệu đang mở ra giải pháp điều trị hiệu quả, ít tác dụng phụ, phù hợp với nhiều đối tượng người bệnh.

Đau sau zona - Biến chứng dễ bị xem nhẹ

Không ít người bệnh cho rằng zona là bệnh ngoài da nhẹ, có thể tự khỏi. Nhưng trên thực tế, ở người cao tuổi hoặc có hệ miễn dịch suy giảm, zona có thể dẫn đến tổn thương thần kinh cảm giác kéo dài – một biến chứng không hiếm gặp nhưng lại ít được người bệnh chú ý.

Một tháng sau khi khỏi zona vùng cổ và hàm mặt, ông N.V.C (76 tuổi, TP.HCM) vẫn không thể có một đêm ngủ ngon. Dù các mảng mụn nước đã đóng vảy, ông vẫn cảm thấy như có luồng điện rần rần chạy dưới da, đau âm ỉ hai bên cổ vai, tăng khi vận động, đau rát nhiều về đêm. Vùng da tổn thương cũ trở nên nhạy cảm bất thường - chạm nhẹ cũng đau buốt như kim đâm.

Chia sẻ từ ThS.BS. Nguyễn Hoàng Ánh Hồng – phòng khám Y học cổ truyền, khoa Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng Bệnh viện Gia An 115, virus Varicella zoster (VZV) – “thủ phạm” gây ra bệnh thủy đậu – không hoàn toàn biến mất khỏi cơ thể sau khi khỏi bệnh. Sau đợt nhiễm thủy đậu, virus này không bị đào thải, mà sẽ ẩn náu trong các hạch thần kinh cảm giác, đặc biệt là các hạch rễ sau cạnh cột sống.

Ở người có hệ miễn dịch khỏe mạnh, VZV tồn tại ở trạng thái “ngủ yên” suốt nhiều năm. Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch suy yếu – do tuổi tác, bệnh mạn tính, stress kéo dài hoặc điều trị ức chế miễn dịch – virus có thể tái hoạt, nhân lên và di chuyển theo dây thần kinh cảm giác ra ngoài da, gây ra bệnh zona thần kinh (Herpes zoster).

Vùng da bị ảnh hưởng thường nằm dọc theo đường phân bố của dây thần kinh ngoại biên, nên tổn thương da thường xuất hiện khu trú thành đám hoặc dải, kèm theo cảm giác bỏng rát, đau nhức.

Vấn đề không chỉ dừng ở da. Trong quá trình tái hoạt, virus không chỉ gây tổn thương tại da mà còn gây viêm, phá hủy và xơ hóa chính các đầu mút dây thần kinh cảm giác nơi nó trú ngụ. Kết quả là, dù tổn thương ngoài da đã lành, người bệnh vẫn tiếp tục cảm nhận cơn đau bất thường kéo dài tại vùng chi phối của dây thần kinh đó – một tình trạng gọi là đau sau zona.

Tỷ lệ mắc biến chứng đau sau zona tăng theo tuổi – khoảng 5% ở những người dưới 60 tuổi, 10% ở nhóm 60-69 tuổi, và lên đến 20% ở những người trên 80. Cơn đau không chỉ hành hạ thể chất mà còn gây rối loạn giấc ngủ, suy nhược tinh thần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh nếu không được điều trị hiệu quả.

Điều trị đau sau zona kết hợp Y học hiện đại và Y học cổ truyền

Điều trị đau sau zona là một quá trình đòi hỏi tiếp cận toàn diện. Tại Bệnh viện Gia An 115, các bác sĩ triển khai hướng điều trị đa mô thức, kết hợp Y học hiện đại và Y học cổ truyền, phối hợp cả nội khoa, Vật lý trị liệu - Y học cổ truyền để kiểm soát đau hiệu quả và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

Các phương pháp Vật lý trị liệu không xâm lấn có thể được áp dụng sớm để hỗ trợ kiểm soát cơn đau và ngăn tiến triển thành đau mạn tính:

• Điện xung: làm “nhiễu” đường truyền cảm giác đau, kích thích sợi thần kinh cảm giác có chọn lọc
• Sóng ngắn và từ trường: giúp tăng tuần hoàn máu cục bộ, hỗ trợ giảm viêm và cải thiện dinh dưỡng vùng tổn thương thần kinh
• Laser công suất thấp: có thể hỗ trợ kích thích lành mô và giảm viêm, giúp giảm triệu chứng đau sau zona.

Đặc biệt, các bác sĩ Y học cổ truyền tiếp tục cá thể hóa phác đồ điều trị bằng các phương pháp như: châm cứu – điện châm, cứu ngải… ThS.BS. Nguyễn Hoàng Ánh Hồng cho biết, như trường hợp người bệnh N.V.C, qua tứ chẩn, ông được chẩn đoán thiên quý suy, phong thấp nhiệt phạm da phu, gây ban mẩn đỏ, ngứa rát, lan rộng, bệnh lâu ngày khí trệ huyết ứ gây đau nhức âm ỉ, đau nhiều về đêm, lưỡi tím bệu, rêu trắng dày, mạch sáp.

Song song với điều trị nội khoa bằng thuốc kháng virus, chống viêm, bổ thần kinh, ThS.BS. Nguyễn Hoàng Ánh Hồng đã thiết kế phác đồ điều trị kết hợp điện châm và cứu ngải cho người bệnh, cụ thể:

• Điện châm 20-30 phút/lần, tại các huyệt vị: Phong trì, Giáp tích cột sống cổ, Đại trữ, Kiên tỉnh, Kiên ngung, Tý nhu, Khúc trì, Ngoại quan – nhằm kích thích huyệt đạo, dẫn khí thông kinh, giảm đau theo cơ chế nội sinh, điều hòa hệ thần kinh.
• Cứu ngải vùng gáy phải 20 phút/lần, tại các huyệt: Phong trì, Giáp tích cột sống cổ, Đại trữ, Đại chùy, Kiên tỉnh, Tý nhu, Khúc trì, Liệt khuyết – tạo nhiệt trị liệu sâu, tán hàn, hoạt huyết, thư giãn cơ và giảm co thắt thần kinh.

Sau liệu trình điều trị 7 ngày, ông C. cho biết cơn đau đã giảm rõ rệt, giấc ngủ cải thiện, cổ gáy linh hoạt hơn, ăn uống tốt lên.

“Không có công thức chung cho điều trị đau sau zona. Tùy theo thể trạng và mức độ tổn thương thần kinh, bác sĩ sẽ phối hợp với BS Da liễu kết hợp thuốc uống, thuốc bôi ngoài da và các kỹ thuật Y học cổ truyền như điện châm, cứu ngải… để thiết kế liệu trình điều trị phù hợp. Đây là một hướng đi vừa khoa học, vừa cá nhân hóa, giúp người bệnh cải thiện bệnh một cách hiệu quả, an toàn, ít phụ thuộc thuốc” – ThS.BS Nguyễn Hoàng Ánh Hồng chia sẻ.

Điện châm tại Bệnh viện Gia An 115

Đau sau zona là một dạng đau thần kinh mạn tính, khó kiểm soát và dễ tái phát nếu không được điều trị đúng cách. Tại Bệnh viện Gia An 115, mô hình điều trị phối hợp giữa Y học hiện đại và Y học cổ truyền – Vật lý trị liệu đang mở ra một hướng đi mới trong kiểm soát đau sau zona: không xâm lấn, không lệ thuộc thuốc, giảm thời gian dùng thuốc, làm nhanh quá trình lành bệnh, an toàn - ít tác dụng phụ. Phương pháp này giúp phục hồi chức năng thần kinh, kiểm soát đau hiệu quả và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Nếu bạn hoặc người thân đang đối mặt với cơn đau dai dẳng sau zona, hãy liên hệ với khoa Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng hoặc Phòng khám Y học cổ truyền Bệnh viện Gia An 115 để được tư vấn phác đồ điều trị phù hợp. Bạn vui lòng liên hệ Tổng đài (028) 62 885 886 hoặc sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.

Xem thêm: Chương trình ưu đãi cho Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng tại Bệnh viện Gia An 115