Đột quỵ hay Đột tử?

“Đột quỵ là tai biến mạch máu não, trong khi đó đột tử thường gặp nhất là do nhồi máu cơ tim khiến tim ngừng đập đột ngột (đột tử tim). Tuy cả tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim đều là những “tử thần” vì có thể dẫn đến tử vong rất nhanh, có nhiều điểm giống nhau nhưng không nên nhầm lẫn” – Chuyên gia tim mạch, BS.CK2. Dương Duy Trang, Trưởng khoa Nội Tim mạch – Tim mạch can thiệp, Bệnh viện Gia An 115 (thuộc Tập đoàn Hoa Lâm, Khu Y tế kỹ thuật cao Hoa Lâm Shangri-la, Q. Bình Tân, TP.HCM).

Phân biệt đột quỵ và đột tử

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) xảy ra với 2 dạng là: đột quỵ do nghẽn gây thiếu máu não (nhồi máu não) và đột quỵ do vỡ mạch máu não (xuất huyết não). Đột quỵ thiếu máu não xảy ra khi có cục máu đông do mảng xơ vữa tại mạch máu não hoặc từ nơi khác theo dòng máu di chuyển đến não gây tắc nghẽn mạch máu. Khi đó, tế bào não thiếu oxy và dưỡng chất nên bị tổn thương, nếu để lâu thì tế bào sẽ chết. Còn đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu bị vỡ, máu chảy vào trong hoặc xung quanh nhu mô não. Đột quỵ não có liên quan đến bệnh tim mạch như mỡ máu cao, tăng huyết áp không được điều trị hoặc không điều trị đầy đủ.

Đột tử là tình trạng tử vong một cách bất ngờ, như có trường hợp đột ngột tử vong khi đang chơi thể thao hoặc đang hội họp, làm việc, đang nghỉ ngơi… Có nhiều nguyên nhân gây đột tử như đột quỵ, thuyên tắc mạch phổi, vỡ động mạch chủ bụng… nhưng thường gặp nhất là do nhồi máu cơ tim khiến ngưng tim đột ngột (SAD), gọi là đột tử do tim. Ngưng tim đột ngột xảy ra do các nguyên nhân như rối loạn nhịp tim (nhịp nhanh thất, rung thất), tắc nghẽn mạch vành (thường do xơ vữa động mạch) hoặc do có bệnh lý tim trước đó mà nạn nhân không biết như cơ tim bị phì đại hoặc giãn to. Tim ngừng đập đột ngột dẫn đến lưu lượng máu lên não giảm mạnh khiến người bệnh bất tỉnh và thường tử vong ngay lập tức, trừ khi được cấp cứu khẩn cấp như hồi sinh tim phổi (CPR) hoặc khử rung tim. Đột tử do tim xảy ra thường xuyên nhất ở người trên 30 tuổi (hiếm gặp ở trẻ em), tỷ lệ ở nam giới nhiều hơn so với nữ giới.

Đột tử – không hẳn đột ngột

Theo BS.CK2. Dương Duy Trang, tuy đột tử do tim thường gây tử vong ngay lập tức và có vẻ rất đột ngột nhưng thực ra đây là sự cố sau một tiến trình bệnh dài mà có thể nạn nhân không hề hay biết hoặc lơ là, chủ quan. Một trái tim khỏe mạnh thì hiếm khi xảy ra sự cố ngưng tim đột ngột; đột tử tim hầu như chỉ xảy ra ở trái tim “đã bị bệnh” nhưng không được điều trị như bị bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim, đã từng bị nhồi máu cơ tim trước đó... Do vậy, việc chủ động theo dõi sức khỏe bằng cách khám sức khỏe định kỳ, tầm soát các bệnh lý tim mạch, xơ vữa động mạch và hạn chế các yếu tố nguy cơ có ý nghĩa quan trọng trong phòng tránh đột tử do tim. Chẳng hạn, các yếu tố nguy cơ của bệnh động mạch vành mà có thể hạn chế được như hút thuốc lá, lối sống ít vận động, bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, mỡ máu cao...

Vậy làm thế nào để biết mình có nguy cơ bị đột tử tim hay không? Chuyên gia tim mạch, BS.CK2. Dương Duy Trang khuyến cáo, việc chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ với bác sĩ tim mạch là cần thiết với tất cả mọi người. Tuy nhiên, có những đối tượng cần đặc biệt cảnh giác với các bệnh tim mạch và nguy cơ đột tử do tim, như:

• Trong gia đình đã có người đột tử, mất đột ngột khi trẻ tuổi mà không chẩn đoán được nguyên nhân.
• Trong gia đình có người mắc các bệnh tim mạch di truyền như hội chứng Brugada (loạn nhịp tim), bệnh cơ tim phì đại…
• Thường xuyên hút thuốc lá, căng thẳng, lối sống ít vận động, béo phì...
• Mắc các bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu...

Đột quỵ và đột tử do tim đều có thể xảy đến bất cứ lúc nào, hiểu rõ về nguyên nhân và cách phòng tránh sẽ giúp mỗi người bảo vệ tính mạng cũng như sức khỏe của chính mình, tránh những hệ lụy khôn lường.

Hãy tầm soát bệnh lý ngay hôm nay

Bệnh viện Gia An 115 thuộc Tập đoàn Hoa Lâm là bệnh viện đa khoa nằm ở cửa ngõ miền Tây Nam Bộ. Với hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ được đào tạo bài bản trong và ngoài nước, đặc biệt có sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành đến từ Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115 đã điều trị thành công rất nhiều ca bệnh phức tạp, trong đó có nhiều ca phẫu thuật tim mạch, cột sống, cơ xương khớp, phẫu thuật thần kinh về khối u não, u tủy sống…

Bệnh viện đã thông tuyến Bảo hiểm y tế, tất cả thẻ BHYT không phân biệt nơi khám chữa bệnh ban đầu đều được hưởng đúng tuyến trong mọi trường hợp khám bệnh ngoại trú và điều trị nội trú.

Địa chỉ: Số 05, Đường 17A, Khu phố 11, P. Bình Trị Đông B, Q. Bình Tân, TP. HCM

Điện thoại: (028) 62 885 886 – 1800 9045

Website: www.giaan115.com