Thực hư “Âm nhạc chữa lành” – Chia sẻ từ bác sĩ chuyên khoa

Âm nhạc có thật sự “chữa lành” như nhiều người tin tưởng? Từ góc nhìn y học thần kinh, BS.CKI. Đinh Hoàng Đức, khoa Nội Thần kinh - Đột quỵ Bệnh viện Gia An 115 chia sẻ cơ chế, tác động và cách sử dụng âm nhạc để hỗ trợ sức khỏe tinh thần, thể chất.

Âm nhạc có thật sự mang tác dụng chữa lành hay không?

Các nghiên cứu khoa học hiện đại cho thấy âm nhạc không chỉ là nghệ thuật giải trí. Ở nhiều bệnh nhân, âm nhạc giúp giảm lo âu, cải thiện tâm trạng và nâng cao chất lượng sống.

Ví dụ, bệnh nhân tim mạch khi nghe nhạc thường có huyết áp ổn định hơn và cảm thấy bớt lo lắng. Ở người trầm cảm, liệu pháp âm nhạc khi kết hợp với điều trị chuẩn giúp giảm triệu chứng rõ rệt. Một phân tích tổng hợp mới đăng trên tạp chí The Lancet EClinicalMedicine (6/2025), dựa trên hơn 3.200 người tham gia, đã khẳng định âm nhạc có hiệu quả trong việc giảm lo âu ở nhiều bối cảnh lâm sàng khác nhau.

Khi nghe nhạc phù hợp, não bộ sẽ giải phóng dopamine, endorphin, oxytocin – những “hormone hạnh phúc” giúp chúng ta cảm thấy thư giãn. Âm nhạc còn có thể làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp và giảm nồng độ cortisol – hormone gây căng thẳng.

Ngoài tác động sinh học, âm nhạc còn giúp phân tán sự chú ý, khiến người nghe bớt tập trung vào nỗi đau hay lo âu. Vì vậy, cảm giác dễ chịu khi nghe nhạc là kết quả tổng hợp của tác động thần kinh – nội tiết, tâm lý và trải nghiệm cá nhân.

Âm nhạc có thể hỗ trợ điều trị lâm sàng trong các bệnh lý tâm thần hay chỉ mang tính bổ trợ?

BS.CKI. Đinh Hoàng Đức cho biết, việc điều trị các bệnh lý tâm thần kinh cần đa mô thức như tâm lý liệu pháp, thuốc, kích thích từ trường xuyên sọ… và âm nhạc là 1 trong những phương pháp hỗ trợ giúp bệnh nhân cải thiện bệnh tốt hơn.

Nhìn chung, âm nhạc không thay thế thuốc hay trị liệu tâm lý, nhưng là “cầu nối” giúp bệnh nhân hợp tác điều trị tốt hơn, với ưu điểm an toàn, dễ tiếp cận, chi phí thấp.

BS.CKI. Đinh Hoàng Đức điều trị cho người bệnh tại Bệnh viện Gia An 115

Việc sử dụng âm nhạc để hỗ trợ sức khỏe cần cá nhân hóa theo từng người và từng bệnh lý cụ thể, lựa chọn thể loại và tần số, tiết tấu phù hợp, chẳng hạn:

- Người mất ngủ: nên nghe nhạc chậm rãi, không lời, âm lượng vừa phải trong 20–30 phút trước khi đi ngủ.

- Người căng thẳng, stress: nhạc cổ điển nhẹ, nhạc thiền hoặc âm thanh thiên nhiên thường mang lại hiệu quả tốt.

- Người đau đầu do stress: có thể hợp với nhạc có tiết tấu rõ ràng, giúp “điều chỉnh” lại nhịp sinh học của não.

Điều quan trọng là lắng nghe phản ứng của cơ thể. Nếu nhạc gây bồn chồn, khó chịu, hãy dừng lại.

Tác dụng chữa lành không chỉ đến từ việc nghe nhạc thụ động. Hát sẽ giúp điều hòa nhịp thở, tăng oxy và giải tỏa cảm xúc. Trong khi đó, chơi nhạc cụ rèn luyện sự phối hợp vận động – nhận thức, có lợi cho phục hồi thần kinh sau đột quỵ hoặc sa sút trí tuệ. Tham gia cộng đồng âm nhạc mang lại cảm giác kết nối xã hội, giảm cô đơn – một yếu tố nguy cơ của trầm cảm và suy giảm nhận thức.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.