Mỡ máu cao có gây gan nhiễm mỡ không? Sự thật bạn cần biết

Gan nhiễm mỡ và rối loạn mỡ máu (hay mỡ máu cao) là hai tình trạng phổ biến trong xã hội hiện đại, gắn liền với lối sống ít vận động, chế độ ăn giàu chất béo và đường. Nhiều người đặt câu hỏi: Mỡ máu cao có gây gan nhiễm mỡ không? Thực tế, mối liên hệ này đã được các nghiên cứu y học chứng minh và có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe gan cũng như hệ tim mạch.

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, ít triệu chứng, chỉ được phát hiện khi siêu âm hoặc xét nghiệm máu. Gan nhiễm mỡ có hai dạng chính:

• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Liên quan đến rối loạn chuyển hóa, béo phì, tiểu đường type 2, mỡ máu cao.
• Gan nhiễm mỡ do rượu: Xuất hiện ở người lạm dụng rượu bia kéo dài.

Ở giai đoạn nhẹ, gan nhiễm mỡ thường không gây hại nhiều. Tuy nhiên, nếu tiến triển, bệnh có thể dẫn đến viêm gan nhiễm mỡ, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Mỡ máu cao là gì?

Để hiểu mối liên hệ với gan nhiễm mỡ, trước hết cần biết mỡ máu cao là tình trạng gì. Đây là rối loạn chuyển hóa lipid trong cơ thể, được xác định khi một hoặc nhiều chỉ số sau vượt ngưỡng bình thường:

• Cholesterol toàn phần cao
• LDL-C (cholesterol xấu) tăng
• HDL-C (cholesterol tốt) thấp
• Triglyceride cao

Trong đó, triglyceride cao đóng vai trò quan trọng nhất vì đây là loại chất béo dễ tích tụ trong tế bào gan.

Tham khảo thêm: Chỉ số mỡ máu – Cách đọc, ý nghĩa và khi nào cần điều trị?

Mỡ máu cao có gây gan nhiễm mỡ không?

Câu trả lời là CÓ. Các nghiên cứu y học đã chứng minh mối quan hệ chặt chẽ giữa mỡ máu cao và gan nhiễm mỡ, cụ thể ở những cơ chế sau:

• Cơ chế tích tụ mỡ: Khi triglyceride và LDL-C trong máu tăng cao, gan phải làm nhiệm vụ chuyển hóa và dự trữ. Quá tải chất béo khiến gan dần tích mỡ, hình thành gan nhiễm mỡ. 
• Kháng insulin: Người có mỡ máu cao thường kèm theo rối loạn chuyển hóa và kháng insulin – yếu tố thúc đẩy quá trình gan tích trữ chất béo.
• Chu trình bệnh lý kép: Gan nhiễm mỡ lại làm rối loạn chuyển hóa lipid, khiến mỡ máu càng tăng, tạo thành vòng xoắn bệnh lý nguy hiểm.

Dấu hiệu nhận biết sớm

Gan nhiễm mỡ và mỡ máu cao thường âm thầm trong giai đoạn đầu, nhưng bạn có thể chú ý một số dấu hiệu cảnh báo:

• Mệt mỏi, nặng bụng vùng hạ sườn phải
• Ăn uống kém ngon, đầy bụng khó tiêu
• Thể trọng tăng nhanh, vòng bụng lớn
• Xét nghiệm cho thấy men gan tăng nhẹ, cholesterol hoặc triglyceride cao.

Ai có nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ và mỡ máu cao?

Gan nhiễm mỡ và rối loạn mỡ máu có thể gặp ở nhiều đối tượng, nhưng không phải ai cũng dễ mắc. Một số nhóm người sau đây có nguy cơ cao hơn và cần đặc biệt chú ý:

• Người thừa cân – béo phì: Lượng mỡ thừa trong cơ thể, đặc biệt là mỡ nội tạng, dễ tích tụ trong gan và làm rối loạn chuyển hóa lipid máu.
• Người mắc tiểu đường type 2: Tình trạng kháng insulin khiến gan vừa tích tụ mỡ, vừa tăng sản xuất cholesterol và triglycerid.
• Người có chế độ ăn uống mất cân bằng: Ăn nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm chiên rán, thức ăn nhanh, đồ ngọt nhưng ít rau xanh, trái cây và chất xơ làm tăng nguy cơ mắc đồng thời cả hai bệnh lý.
• Người ít vận động: Lối sống tĩnh tại, ngồi nhiều, lười tập luyện khiến cơ thể khó tiêu hao năng lượng dư thừa, dẫn đến gan nhiễm mỡ và mỡ máu cao.
• Người có yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch sớm hoặc gan nhiễm mỡ, nguy cơ mắc bệnh ở thế hệ sau sẽ cao hơn.
• Người thường xuyên uống rượu bia: Dù gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu là hai dạng khác nhau, nhưng lạm dụng rượu bia có thể thúc đẩy cả tình trạng tăng mỡ trong máu lẫn tích tụ mỡ trong gan.
• Người trung niên, cao tuổi: Tuổi càng cao, nguy cơ rối loạn chuyển hóa, suy giảm chức năng gan và tăng mỡ máu càng lớn.

Việc nhận biết mình thuộc nhóm nguy cơ cao sẽ giúp mỗi người chủ động thay đổi lối sống, tầm soát sức khỏe định kỳ và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm từ gan nhiễm mỡ và rối loạn lipid máu.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ - Sát thủ thời hiện đại

Biến chứng nếu không kiểm soát

Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, mỡ máu cao và gan nhiễm mỡ có thể gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm:

• Viêm gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan
• Xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ
• Hội chứng chuyển hóa gồm tăng huyết áp, tiểu đường, béo bụng.

Cách phòng ngừa và điều trị

Để kiểm soát hiệu quả, cần kết hợp giữa thay đổi lối sống và điều trị theo chỉ định y khoa.

Thay đổi lối sống

Một chế độ sống khoa học giúp giảm mỡ máu và hạn chế gan nhiễm mỡ:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt
• Giảm mỡ động vật, hạn chế đồ chiên rán, thức ăn nhanh
• Ưu tiên cá béo giàu omega-3 (cá hồi, cá thu, cá trích)
• Tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần (đi bộ nhanh, bơi, yoga)
• Giữ cân nặng hợp lý, tránh thừa cân béo phì
• Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá.

Nên hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá để bảo vệ gan và hệ tim mạch

Tham khảo thêm: Bệnh tim mạch nên ăn gì và kiêng gì? Gợi ý thực đơn lành mạnh cho trái tim khỏe

Điều trị bằng thuốc

Trong một số trường hợp, thay đổi lối sống chưa đủ, bác sĩ có thể chỉ định:

• Statin: hạ LDL-C, giảm nguy cơ tim mạch
• Fibrate hoặc omega-3: kiểm soát triglyceride
• Thuốc hỗ trợ chức năng gan nếu có tổn thương gan.

Như vậy, mỡ máu cao và gan nhiễm mỡ có mối liên hệ chặt chẽ. Mỡ máu cao, đặc biệt là triglyceride tăng, chính là nguyên nhân phổ biến gây gan nhiễm mỡ. Ngược lại, gan nhiễm mỡ cũng làm rối loạn lipid máu, tạo vòng xoắn bệnh lý nguy hiểm. Do đó, việc tầm soát định kỳ, duy trì chế độ sống khoa học và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ là chìa khóa để bảo vệ gan và tim mạch.

Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đa chuyên khoa kỹ thuật cao. Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo và hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt có ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, điều trị. Để đăng ký khám và tư vấn, Quý Khách hàng vui lòng sử dụng tính năng Đặt lịch khám ngay trên website.